de burgerij moest ondergaan vertelt de krant
ons weinig of niets. Gelukkig bleven een paar dagboeken
bewaard als dat van Gerrit Honig uit Zaandam. Een klein
jaar na de ramp bezocht hij de geteisterde
Het gepachte hooi- en rietgewas heeft niets opgeleverd.
Verder van huis zetten Wouter van den Ramhorst en
Jan Willem Roelofs, pachters van de Hondsbossche Sluis
in Zaandam, enkele malen hun klachten
Of een vijand had kunnen worden gekeerd weten we niet,
maar in 1825 drukte het hoge water bij de storm juist
hier het dijkgedeelte weg. Gevolg een watersnood tot ver
voorbij Zaandam
Pagina 1: Theehandel Ter Wee, De Watersnood van 1916
(Zaandam 1916, omslagtekening), exemplaar 111: Streekarchief
Waterland, Purmerend.
De samensteller van dit boekje, Jan Bruin (geb. 30 oktober
1923 te Zaandam) nam in de oorlog deel aan het verzet in de
Zaanstreek. Klein Jantje, zoals zijn bijnaam luidde, was in de
BS (Binnenlandse
Jan Bruin en Jan Bellis op de dijk, 1994 Zaandam, oktober 1995.
De heer P. Doets, Zaandam.
... De heer G. Bruin, Zaandam.
Schietkan
Zaandam
l.onden 24
Bclmprn en
27 Mei.
en Lammere
1. het verschil vaststellen tussen de normale ebstand aan de
Oude Sluis in de Zijpe en te Zaandam en Nauerna.
Daar voorheen nooit een algemeen geldend peil voor het
verhogen van de oude-landsdijken was vastgesteld, waren de
landmeters begonnen, uitgaande van het Amsterdams Peil, via
Buiksloot, Zaandam, enz
4. Ter ontlasting van het Schermerboezemwater waren er elf
grote zeesluizen, twee te Nauerna, drie te Zaandam, die op
het IJ loosden, en vijf aan de Zuiderzee: een te
Monnickendam, een te Edam, drie
Aan de oostmuur van de Duikersluis te Zaandam; op de oude peilplank aan
de westmuur een zware spijker op AP geslagen.
opgemaakt. Over de ellende
die de burgerij moest ondergaan vertelt de krant ons weinig of
niets. Gelukkig bleven een paar dagboeken bewaard als dat van
Gerrit Honig uit Zaandam. Een klein jaar na de ramp
rekening worden gepresenteerd. Het gepachte hooi- en
rietgewas heeft niets opgeleverd. Verder van huis zetten Wouter
van den Ramhorst en Jan Willem Roelofs, pachters van de
Hondsbossche sluis in Zaandam
worden gekeerd weten we niet, maar in 1825 drukte het hoge
water bij storm juist hier het dijkgedeelte weg. Gevolg een
watersnood tot ver voorbij Zaandam...
DE HONDSBOSSCHE STEENEN SCHUTSLUIS TE ZAANDAM
. Het betrof een in 1547 in gebruik
genomen schutsluis in de Hoge- of Zaandam aan het zuidein
de van de Zaan. Deze was zo belangrijk en vergde zoveel zorg
en aandacht dat de regenten van de Hondsbossche ... niet alleen
te Petten, maar ook te Zaandam een gemenelandshuis beza
ten. Dat het om een heel belangrijke sluis ging blijkt ook uit
de namen waaronder we hem in de oude archiefstukken
tegenkomen: Steenen
De uaarroutes door Noord-Holland naar de Hondsbossche Zeewering. Voor de
opening van de Hondsbossche Sluis te Zaandam moesten de steenschuiten ouer
de Zuiderzee naar het zeegat in Edam of de sluis in ... Schagen reisde op 17 juli 1533
met twee commissarissen van het Hof naar Zaandam om
"...inspectie oculair te nemen tuaer men aldaer bequaemst soude mogen
leggen eengroote sluijse uan omtrent xuiij uoeten [ca
drukke verkeer tussen West- en Oost
zaandam over de Hogedam en bood daarnaast nog genoeg
ruimte voor allerlei opstallen, zoals een huis voor de sluis
wachter.1'
plach...".25 Het diende vanaf het begin als gemenelandshuis,
als vergaderplaats van het bestuur van de Hondsbossche te
Zaandam. Eerste bewoner was Jacob Coppes, sluiswachter en
tevens kastelein van het
1654 voorzag in de
aanstelling van een inwoner uit Zaandam tot dagelijks opzich
ter over de sluis. Hij mocht kleine reparaties laten uitvoeren,
maar "...sooder iets notabels ofte groots mogt komen te
,
ingenieur en architect te Zaandam. Jimmink moest toezien op
het vanaf 1848 telkens voor drie jaar aanbestede onderhoud
van de sluis, de bestekken maken, handel en wandel van de
sluiswachter controleren en ... twijfelde, moest de betreffende schuit meteen worden
getaxeerd door twee daartoe in Zaandam aangestelde taxa
teurs. Dat gebeurde op kosten van degene die ongelijk kreeg.
Deze maatregel was omslachtig, duur en
transport in de hand werkte. Op 24 juli 1818 schreef de com
missaris van politie te Zaandam een brief aan de dijkgraaf met
een klacht over sluiswachter Jan Koendersz. Broek, die
-anders dan zijn
tijden schriftelijk toestemming nodig was van de
commissaris van politie te Zaandam. Dat gold niet voor sche
pen uit Alkmaar en Westzaan en alle andere veerschepen. De
sluiswachter moest elke passage
De schuiten van Zaandam, namelijk van Pieter Luttik en
Gerrit de Boer.
wateroverlast door de hogere peilen.
Bovendien spoelde het gedurig uitstromende water veel mod
der en slijk uit de haven van Zaandam weg. Het resultaat was
dat er niets gebeurde. Tussenkomst van de Staten van
Zaandam om een ophaalbrug had verzocht."5
In 1847 werd de kwestie weer op de agenda geplaatst. Op 27
april verzocht de hoofdingeland van Waterland het bestuur te
overwegen de brug over de sluis dat jaar nog ... was van Zaandam en de buurgemeenten en dus hele
maal, of voor een deel door hen moest worden betaald.
Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk en Wormerveer werden
benaderd en op 28 augustus 1847
Door den bouwmeester JAN LEGUIT te ZAANDAM
Noordhollands Kanaal. Deze in 1824 geopende
directe verbinding tussen Amsterdam en Den Helder had ook
een negatieve invloed op het aantal passages door de sluis."5
In mei 1867 liet het gemeentebestuur van Zaandam ... De Hondsbossche gaf op zijn beurt geen gehoor aan de ver
zoeken van de Kamer van Koophandel uit oktober 1880 en de
gemeente Zaandam uit 1883 om de sluis voor niets over te dra
gen aan Zaandam, Koog
Twee jaar later, in 1885, werd duidelijk dat Uitwaterende
Sluizen de sluis niet aan Zaandam wilde doorverkopen. Het
had geen boodschap aan de belangen van handel en nijver
heid, maar droeg ... begonnen. Hierbij was overigens ook de inge
nieur van Uitwaterende Sluizen, August Rups, nauw betrok
ken. Waarnemend burgemeester P. Latenstein van Zaandam
legde op 31 juli 1902 de eerste steen. De nieuwe
Zaandam vanuit het zuiden met in het midden de "kleine" Hondsbossche Sluis en de Wilhelminasluis. Opname uit 1929
. Op maandag 21
december 1970 vond de oplevering van de twee huisjes plaats.
Alle betrokkenen kwamen bijeen in de raadszaal van de
gemeente Zaandam en liepen van daar naar de sluis. De ...
sluiswachterswoning werd geopend door burgemeester R.
Laan Jr. van Zaandam door met de sleutel de voordeur te
openen. Daarna verrichte dijkgraaf J. Posch dezelfde han
deling bij het accijnshuisje. De overdracht van de
1. Zie voor de beschikbare statistieken D.J. de Haan, 'De Wilhelminasluis
en haar betekenis voor de Zaanse welvaarfin: 50 jaar Wilhelminasluis
(Zaandam 1954); Verslag van de toestand der gemeente ... Zaandam 1894,
99. RAA, AHH inv.nr. 1, 24-3-1656; SA voor 1815 inv.nr. 2134, borderellen
1701 e.v. jaren. Helaas is het niet goed mogelijk een beeld van de
opbrengst van de convooien en licenten in Zaandam te geven ... 108. Zie over Adriaan Rogge: J. Rogge, Het geslacht Rogge te Zaandam. Drie
eeuwen familiegeschiedenis tegen de achtergrond van nering en bedrijf
(Koog aan de Zaan 1948), pp. 95-151.
121. De rederij van Avis exploiteerde ook een veer Zaandam-Alkmaar. Deze
dienst werd nog in 1866 door Bosman overgenomen inclusief de aanleg
steiger en een veerboot, zie W. van't Schip, Alkmaar ... 128. J.G. van Niftrik, A.H.D. Rups, Gedenkboek der Wilhelminasluis te Zaandam
(z.p. 1904), pp. 1-7.
EERSTE PRIJS WINTERSWIJK 1903.
EEREDIPtOMA en 9 TWEEDE PRIJZEN PURMEREND 1900.
EERE DIPLOMA ENKHUIZEN 1904
2 EERSTE PRIJZEN ZAANDAM 1896
EERVOLLE VERMELDING GRONINGEN 1903.
bestuurskundige prof.dr. A. van Braam uit Zaandam.
leidde tot de bouw van het in 1966 in gebruik
genomen Zaangemaal te Zaandam waarmee de boezem beter
kon worden gespoeld. Maar in feite waren dit lapmiddelen. De
vervuiling zelf werd er niet door weggenomen
In de zomer van 1980 was het in Oostzaan compleet oor
log. De Werkgroep Waterschapsbelang liet door heel Oostzaan
en Zaandam-Oost briefkaarten verspreiden. De bevolking
werd verzocht de kaarten naar
Zaandam het aanbod meteen
... 50.000 stuks te sturen. Op maandagmorgen 2 februari om
02.00 uur vertrokken de eerste vrachtwagens in het nachtelijk
duister uit Zaandam naar Den Helder. Uiteindelijk zijn er
100.000 zakken geleverd
Ramen in de kerken van Petten, Camp en Zaandam21
Het wapen van Abraham Bluzé. Detail uit het gebrandschilderde raam van de Hondsbossche in de Oostzijderkerk te Zaandam, 1687.
van
de onroerende goederen als de verhuring van de visserij
in de Hondsbossche vaart naar Alkmaar en de Zaan en de
verpachting van de schutsluis te Zaandam. Uit de opbreng
sten moest hij de traktementen
, openbare aanbesteding van werken regelen
evenals de verpachting van de eigendommen van de
Hondsbossche, zoals de sluis met het gemenelandshuis te
Zaandam, en jaarlijks alle ontvangen pachtpenningen en
Ramen in de kerken van Petten, Camp en Zaandam
... Een paar jaar daarvoor waren al deze wapens ook aange
bracht in het gebrandschilderde raam van de Hondsbossehe
in de Oostzijderkerk te Zaandam. Dat had trouwens een iden
tiek probleem opgeleverd
Het venster van de Hondsbossche in de Oostzijderkerk te Zaandam door Cornelis Jansz. Sparreboom, 1687. Bovenaan het wapen
van dijkgraaf Johan van Egmond van de Nijenburgh en dan met de klok mee de
Nog eenmaal het raam van de Hondsbossche in de Oostzijderkerk te Zaandam. Deze foto werd bijna 115 jaar geleden genomen in
juli 1889. Er waren toen nog diverse details zichtbaar die helaas nu