Over de omstandigheden tijdens de brand van de kerk in 1574 zijn we redelijk geïnformeerd omdat ze nauw sa menhangen met het beleg van Alkmaar dat begon op 21 augustus en eindigde op 8 oktober 1573 ... Dat de Alkmaarders ontsnapten aan een treurig lot blijkt uit een brief die Alva tijdens het beleg van Alkmaar aan zijn zoon Don Frederik schreef:

. Schuiten voeren de hele zomer af en aan om onder meer 60.000 afgebikte stenen, houten balken en puin aan te voeren (zie ook pagina 10). Ook over Oterleek is er wat meer bekend. Na het beleg van Alkmaar heeft ... In ter zake doende correspondentie uit de jaren 70 van de 16de eeuw tussen Sonoy en Willem van Oranje, brieven van Sonoy aan geuzenkapitein Nico Ruichaver en corresponden tie rond het beleg van

In een smeekbrief aan de Prins van Oranje schrijven enige Bergenaren op 17 juli 1575 dat hun dorp totaal vernield en in de as gelegd is, dat zij door de vijand voor, tijdens en na het beleg van ... Alkmaar van alles beroofd zijn en dat Diederik Sonoy hun landerijen onder water heeft laten zet ten. Voorts melden zij dat het merendeel van de inwoners is omgekomen en dat de overlevenden zijn gevlucht