molen met erf als onderpand dienen. Van deze
overeenkomst is een copie bewaard gebleven, gedateerd 20 mei 1584,
welke gemaakt is uit mondelinge overlevering omdat het origineel „in
den Trubel" (beleg van ... Alkmaar in 1573) verloren was gegaan.6)
In het gesloten contract was overeengekomen dat het dorpsbestuur
op haar kosten de wind zou leveren. Het was namelijk in vroeger
jaren zo, dat windkorenmolèns alleen
Molenaars na het beleg van Alkmaar.
Direkt na het beleg van Alkmaar, toen alle erfpachthuisjes door de ver
trekkende Spanjaarden werden verbrand of gesloopt (8) gaf de rent
meester, jonkheer Frederik van Zevender, 22 nieuwe erven in
Dit alles geschiedde 6 jaar voor het beleg van Alkmaar. Waar Don Frederick Dirck
DAIva voor de stad met 1500 man belegerde en na 't vertrek van de Spanjaarden het
dorp van Oudorp ten enen maal
van de Mient. Volgens Romein
(pag. 228, de Lage Landen bij de zee) zijn er tijdens het beleg van Alkmaar in 1573 ca.
78 mannelijke en iets minder vrouwelijke lidmaten van de gereformeerde gemeente
was
het beleg van Alkmaar begonnen1.
1. Zie: F.W. Eijken, Bibliografie van het beleg van Alkmaar, in: Alkmaars Ontzei,
1573-1973 (Alkmaarse Studiën, nr, 2) Alkmaar 1973, p. 197-220, en in dezelfde
bundel (p. 61-82) C.M. Schuiten, Het ... beleg van Alkmaar.
Het beleg van Alkmaar in 1573. Rechts van het midden is de Rekere te zien.
1573 Tijdens het beleg van Alkmaar worden de dijken doorgestoken,
ook die van de jonge droogmakerij.
toegepast bij
de eerste droogmakerij van West-Europa, de Achtermeer bij Alkmaar.
De beide molens zijn tijdens het Beleg van Alkmaar vernield. De zuide
lijke molen is nog herbouwd (inmiddels was de Bergermeer
Hoog rijst de Grote Kerk boven de overige bebouwing uit. Detail van een schilderij, voorstellende het
Beleg van Alkmaar, door Pieter Cluyt uit 1580. (Collectie Stedelijk Museum Alkmaar)
beleg
van Alkmaar door de Spanjaarden in
1573, ontworpen door de "glasschrij
ver" Jan Maerten Engelschman. On
der het Beleg van Alkmaar waren de
24 wapens aangebracht van de leden
van de vroedschap, die
In 1642 gaf de stad opdracht voor een gebrandschilderd glas met de
voorstelling van het beleg van Alkmaar door de Spanjaarden in 1573. Dit
tot meerdere eer en glorie van de stad zelf. Dit glas is
Het Beleg van Alkmaar gezien door de ogen
van historici, literatoren en beeldende
kunstenaars
niets te maken te hebben met het Beleg van Alkmaar. Bij nadere
beschouwing blijkt echter dat de bijbelse voorstelling op die deuren wel degelijk
verwijst naar de 'Victorie die bij Alkmaar begon'.
Door De triomf van Saul als thema te kiezen, deed het stadsbestuur aan wat wij
tegenwoordig 'stadspromotie' zouden noemen. Zoals de schutterij zich profileerde door
schilderijen over het Beleg van ... Alkmaar te bestellen, zo vestigde ook de magistraat op
subtiele wijze de aandacht op de heldhaftige rol die het zichzelf en de stad toedichtte. Had
het stadsbestuur alleen het belang van het orgel als
Onder invloed van het nationalisme werd de heldin in de 19de eeuw nieuw leven
ingeblazen. De schrijver Jan Krabbendam wijdde in 1835 een roman aan haar, die hij
Catharina Rembrands, of Het Beleg van ... Alkmaar noemde.8 Hij beschrijft hierin hoe een
Spaanse soldaat die met zijn vaandel zwaait en 'Zege! Zege! de stad is ons! Victorie! roept'
door Trijn Rembrands wordt afgestraft. 'Maar snel trad een meisje
8. J. Krabbendam, Catharina Rembrands, of Het beleg van Alkmaar in 1573 (Amsterdam, 1835).
Het Beleg van Alkmaar gezien door de o,gen van historici, literatoren en beeldende kunstenaars
1/1-11
M.J. Stucki naar een schilderij van het beleg van Alkmaar
door een onbekende meester,
M.J. Stucki naar een schilderij
van het beleg van Alkmaar door
een onbekende meester,
Alkmaar 18 september 1573,
ca. 1873.
De tijdens het beleg van
Alkmaar geïnundeerde
Boekelermeer is op deze kaart
uit 1575 gemerkt met nummer
24 en als water aangegeven.
Wel voegde de maker van de
kaart de opmerking 'bedijckt'
toe
beleg van Alkmaar onder water was gezet, viel hij in 1587 voor de tweede keer droog.
Gedurende het laatste kwart van de zeventiende eeuw ging de polder hard achteruit. Na
1700 werd de totaal
zichtbaar achter de bebouwing aan de Nieuwesloot. Ook op een in 1603 door een
onbekende meester vervaardigd schilderij van het beleg van Alkmaar is het
kloostercomplex goed te herkennen: linksachter de in
7. Over het beleg van Alkmaar is nog steeds zeer actueel de studie onder redactie van E.H.P. Cordfunke,
Alkmaar ontzet 1573-1973 (Alkmaar, 1973).
Op het in 1603 vervaardigde schilderij van het beleg van Alkmaar torent de Grote Kerk
hoog uit boven de stad. Het indrukwekkende bouwwerk is omgeven door een zee van
nietige huizen waar slechts hier
N. van Foreest: Kort verhaal van het beleg van Alkmaar, een oo^jetuyenversla^j. Ingeleid door
H. F.K. van Nierophertaald door M. Joustra. Alkmaar, Regionaal Archief, 2000. nip.
Heruitgave van het
Achterzijde van een van de
twee bewaarde 'polsstok
briefjes' die tijdens het
beleg van Alkmaar in 1573
door de Spaanse linies
werden gesmokkeld.
Linksonder de hand
tekening van Cabeliau.
Bron
Bewaard gebleven is de beroemde brief die Cabeliau en zijn onderbevelhebbers tijdens
het beleg van Alkmaar verstuurden naar Diederik van Sonoy, de gouverneur van het
Noorderkwartier, met verzoek om
Oorlog, in de jaren voorafgaand aan het Beleg van Alkmaar.
pas na het beleg van Alkmaar bij de vestingstad getrokken. Op de kaart van Lourens
het
stadsbestuur van 1500 tot 1520, de bouwperiode van het stadhuis. De
derde serie bestaat uit zes wapenmedaillons van personen die een
belangrijke rol hebben gespeeld tijdens het beleg van Alkmaar in
Huiswaard op een
kaart vau het beleg
van Alkmaar in
1573- Bton:
DE MOLEN EN HET BELEG VAN ALKMAAR
...
Alkmaar. Op afbeeldingen van het beleg
van Alkmaar in t573 zien we duidelijk de
molen bij de drieprong.2 De Spaanse
legers bouwden een schans op het molen-
erf en gebruikten de molen als bescherming
en
3 Volgens het Kort verhaal van het beleg van Alkmaar van Nanning van Foreest stonden er bij die meelmolen 2
veldstukken die er op 26 sept., zelfs nadat het grote geschut bij de Friese Poort was
de blik die gericht
is op de verte, op de Friesebrug, naar de
plek waar uiteindelijk het hardst
gevochten is bij het beleg van Alkmaar.
Geschilderde geschiedenis. Een schilderij uit
1862 van het Beleg van Alkmaar
Een schilderij uit 1862 van het Beleg van Alkmaar
Johannes F.
Hoppenbrouwers. Ten Kate liet zich ook
niet onbetuigd: hij vervaardigde naast het
doek met het beleg van Alkmaar tevens
een voorstelling van Maarten Harpertsz
Tromp voor de slag bij Duins [1639 ... een catalogus bij de eerste serie
van de Galerij, getiteld Tafreden uit de
geschiedenis der ontwikkeling van het
Nederlandsche volk. Daarin is de toelichting
bij het beleg van Alkmaar [nr. 48] slechts
daarnaast een aantal geheel rechthoekige
schilderijen, waaronder de voorstelling van
het beleg van Alkmaar, geschuind geleken
dankzij de vorm van de betimmering.
collectie van zijn vader weer bijeen. Daar
moet de verbeelding van het beleg van
Alkmaar bijgezeten hebben, want die is te
zien op een foto uit ca. 1915 van het
interieur van Johannis' huis aan de ... uit zijn kunstwerken. Zijn actieve rol bij
de totstandkoming van de Historische
Galerij van Arti werd al genoemd. Maar
naast indrukwekkende stukken als het
schilderij van het beleg van Alkmaar
een keurig geklede heer op leeftijd, met
opvallende snor en baard. Nu staat er op
het schilderij van het beleg van Alkmaar
een figuur afgebeeld met net zo'n snor en
baard, uiterst rechts bovenop de ... 1 Nanning van Foreest, Kort verhaal van het beleg van Alkmaar. Een ooggetuigenverslag, ingeleid door H.F.K. van
Nierop, hertaald door M. Joustra, Alkmaar 2000, p. 57.
tijdens het Beleg van Alkmaar, dat 45)
dagen duurde, zullen hooguit 40 a 50
mensen de strijd niet hebben overleefd.
Ter vergelijking: tijdens het Beleg van
Leiden, dat 131 dagen duurde, kwamen
van de 18
Achter: Detail van Het beleg van Alkmaar, gezien vanuit
het noorden. Pieter Adriaensz Cluyt, 1580. Collectie
Stedelijk Museum Alkmaar
Iedere Alkmaarder die enigszins vertrouwd is met de stadsgeschiedenis kent het ooggetuigenverslag
van Nanning van Foreest over het beleg van Alkmaar in 1573. Veel minder bekend is het feit, dat er ... : "Aantekeningen ge
maakt by een ooggetuige ten tyde van
't Beleg van Alkmaar 1573."
dagelyks vermeerdert, zy zyn bekent onder
de naam van Pieter Jansz. Vissers beleg van
Alkmaar, deeze is voor eenige jaar en leeraar
geweest bij de doopsgezinden in Alkmaar,
of iemand zyner voorzaaten die
begin
jaren zeventig een tekst over het beleg van
Alkmaar ontdekte in een kroniek van Wil
lem Janszoon Verwer over het beleg van
Haarlem. Achter het verhaal van Haarlems
beleg had Verwer een kopie
Detail van Het
beleg van Alkmaar,
gezien vanuit het
noorden. Pie ter
Adriaensz Cluyt,
1580. Collectie
StedelijkMuseum
Alkmaar
De Rootoren was een deel van het middeleeuwse Alkmaar
(kaart van Van Deventer), ze maakte deel uit van de
vestingwerken ten tijde van het beleg van Alkmaar in 1573
en is in de strijd tegen de
Momenteel werkt het museum hard aan
een ingrijpende vernieuwing van zijn vaste
presentatie. Op 8 oktober 2012 zijn twee
vernieuwde zalen opgeleverd: één
gewijd aan het Beleg van Alkmaar, een
tweede