De Eeuwige Dokter Groenhart (IV)
Door: Daan de Kraker
Deel III eindigde met de periode direct na de oorlog waarin hij met gemengde gevoelens terugkeek
op de oorlogstijd, maar ook vooruit kijkt met bijvoorbeeld de bouw van de nieuwe dokterswoning,
ook wel bekend als de 'Schoenendoos'. Maar eerst nog even terug naar het laatste oorlogsjaar.
De jaren 1944-1945
Als aanvulling op het verhaal van Eduard geef ik
enkele citaten uit het boek 'Verzet in West-Friesland',
dat ik van oud-garagehouder Jaap de Goede te leen
kreeg. Deze citaten bevestigen zijn verhaal op diverse
punten. Reeds in mei 1940 was er een groot aantal
evacuees in Harenkarspel, met name vanuit Amersfoort,
dat aan huisvesting geholpen moest worden. In de
loop van de tijd werden de evacuees door onderdui
kers vervangen. Het betrof dan vaak mannen die zich
onttrokken aan tewerkstelling in Duitsland, militairen
die waren opgeroepen, enz. Voor hen moest huisves
ting geregeld worden, maar ook voedsel, dus bonkaar
ten.
Daarin was Piet Borst uit Tuitjenhorn zeer actief, hij
was LO-leider van Harenkarspel (LO: Landelijke
Organisatie voor Hulp aan Onderduikers)Onder zijn
leiding werden soms wel 1000 bonkaarten per maand
aan ongeveer 400 onderduikers in de gemeenten
Harenkarspel en Warmenhuizen verstrekt. Daarbij zal
Piet Groenhart zeker zijn rol gespeeld hebben. Begin
1944 werd de onderduiker Scherpenzeel bij de familie
Groenhart geplaatst. Hij zou een ontsnapte gevangene
uit Vught zijn. Al spoedig werd hij door dokter
Groenhart ingezet bij de distributie van bonkaarten.
Piet Borst vertrouwde hem echter niet. Toen hij
Scherpenzeels gangen liet nagaan werd ontdekt dat
deze vele bonkaarten verduisterde en op de zwarte
markt verhandelde. Scherpenzeel, die eigenlijk Pieter
Hoogland heette en uit Haarlem kwam, had toen al
kennis van verschillende illegale acties vergaard. Toen
Scherpenzeel merkte dat zijn ontmaskering aanstaande
was, heeft hij nog met een dreigtelefoontje geprobeerd
de hele illegaliteit plat te leggen. Groot alarm dus en
de gehele LO dook onder.
In die nacht hebben districtsleider Jan Sinnige en Piet
Groenhart de verdachte onder handen genomen.
Tenslotte viel hij door de mand, bekende alles en werd
opgesloten in een kamer bij de dokter. Daaruit wist hij
te ontsnappen, werd in Koedijk achterhaald en
opnieuw vastgezet. De kamer waarin hij weer werd
opgesloten was echter geen gevangeniscel, zodat hij
kort daarna alweer kon ontsnappen. Jan Sinnige en Jan
Beemsterboer hebben hem nog geprobeerd op te
vangen bij de Velser pont, maar dat liep slecht af. Zij
werden beiden gearresteerd op de vroege zondagmor
gen van 23 april 1944. Jan Beemsterboer kwam na
ruim een maand, de dag voor D-Day, al vrij. De
andere Jan keerde, na vele ontberingen en martelingen
én een sprong uit de gevangenentrein naar Duitsland,
terug en wel precies op de dag dat de woning van
dokter Groenhart in brand werd gestoken: 30 septem
ber 1944. Tot zover de citaten uit bovengenoemd
boek.
Uit 'De Vliegende Hollander' - uitgegeven na de
bevrijding, als laatste van een reeks illegale bladen -
citeer ik vanuit Het Logboek enkele berichten:
7 Mei '44: Dr. Groenhart moet, door achtervolging
van de S.D., onderduiken. Eenige angstige uurtjes op
Dirkshorn.
(dit betreft zeer waarschijnlijk de dag van de door
Eduard Paarlberg beschreven vlucht van het dokters
echtpaar, door de Ringvaart naar de boerderij van
Paarlberg; DdK)
30 Sept. '44: Uit wraak over een aanslag op de spoor
brug in Waarland wordt door een stelletje S.D.-boeven
het huis van Dr. Groenhart in brand gestoken. 'n
Wreed gezicht in den donkeren avond.
3
Zicht op Haringcarspel
Van de brand van het huis van dokter Groenhart ontvingen
wij van Jaap Smit uit Voorschoten de bovenstaande foto en
de twee foto's op de volgende pagina.
mei 2019
