Zicht op Haringcarspel
Groenveld vanuit de Voorpolder gezien. Hier had Groenhart
ook een onderduikplek, bij Jan Gootjes.
Aan de stok
Voor de dokter echter ging het leven weer verder,
maar dan wel ondergronds en heel vaak ook letterlijk
ondergronds! Toen de rust in de Voorpolder enigszins
was teruggekeerd, was het toch niet verstandig om je
blijvend op één vaste plek op te houden. Want als de
Duitsers of hun trawanten dan achter je schuilplaats
kwamen, werd je beslist opgepakt. Dokter Groenhart
bewoog zich daarom tussen drie schuiladressen voort
durend heen en weer. Om te beginnen bij Jan Gootjes
op Groenveld, bij de hiervoor genoemde familie
Paarlberg en tenslotte op de boerderij van Cor Vader,
de kippenboer aan de overkant van de ringsloot, die
langs de Raadhuisstraat liep.
Natuurlijk kon hij zich slechts verplaatsen in het vei
lige donker van de late avond en uiteraard niet langs
de weg, maar door het land en langs de kaai. Daarmee
was de dokter echter niet zo bekend, dus had hij een
goede begeleiding nodig. Niemand minder dan de
tien- a elfjarige Eduard Paarlberg nam die taak op
zich. Eduard: "we liepen dan in het stikkedonker door
het land, samen aan één stok, elk een uiteinde vast
houdend. Want elkaars handje vasthouden, dat doen
mannen(!) natuurlijk niet! Overdag liep ik dan alvast
een keer de route en bedacht ook alvast een paar
schuilplaatsen, als dat nodig mocht zijn. Enkele grote
draineerbuizen waren daarvoor zeer geschikt."
Langs het huis van Paarlberg liep de Ringvaart en daar langs,
aan de linkerkant, een kade richting Groenveld, waarover
Eduard zich met Groenhart in het donker verplaatste.
"Eén keer hoorden we plotseling stemmen: het bleken
mannen te zijn die aardappelen hadden gestolen uit
het veld. Toen ze eenmaal verdwenen waren, konden
wij gerust weer verder."
Nu, vele jaren later, vraag je jezelf af: wat bewoog zo'n
klein mannetje van amper 11 jaren oud om zulk
gevaarlijk werk te doen. Was hij niet doodsbang en
ging dat hartje niet van rikketik? Je kunt je dit van een
tegenwoordig jongetje van die leeftijd toch helemaal
niet meer voorstellen.
Daarover Eduard: je begreep lang niet alles, maar wel
vóelde je wat er gaande was en deed je wat er nodig
was. Daarbij niet teveel praten en zeker niet teveel
vragen. En bang
Wraak
Van de verdere verzetsactiviteiten van de dokter is
thans ongeveer even weinig bekend als in die jaren
zelf. Zijn nachtelijke activiteiten zullen zich niet
beperkt hebben tot de wandelingen aan de stok van
Eduard. Zo dachten in elk geval de Duitsers zelf hier
over. Elke verzetsdaad had natuurlijk zijn uitvoerders
en men achtte Groenhart daarom al gauw medeplich
tig. Bij een spoorbrug in het Waarland ontspoorde in
1944, midden in de nacht, een transporttrein van de
Duitsers. Voor deze sabotagedaad wilden de Duitsers
wraak nemen en ze kozen daarvoor de prachtige
praktijkwoning van dokter Groenhart uit. De dokter
zelf zag op die middag vanuit zijn schuilplaats bij Cor
Vader, tot zijn pure verbijstering, dit dierbare bezit in
vlammen opgaan.
Vanuit de kelder van de boerderij van Cor Vader hier rechtsonder
keek Groenhart verbijsterd toe hoe zijn huis in vlammen op ging.
Vrijwel iedereen in Dirkshorn en omgeving die toen
leefde, heeft een herinnering aan die dramatische
middag. De waarnemers die in de dokterswoning
actief waren sinds het vertrek van Groenhart, kregen
van de Duitsers een kwartier de tijd om te redden wat
er nog te redden was en naar buiten te brengen wat ze
wilden bewaren. Maar in zo'n situatie kies je natuurlijk
altijd het verkeerde uit en zeker te weinig. Na het
kwartier werd het huis onverbiddelijk bestookt met
fosforbommen en restte er al spoedig een troosteloze
ruïne.
8
december 2018
