De geschiedenis herhaalt zich
Door Tineke Koenis
Anno 2016 hebben we al weer een aantal jaren de conflicten in het Midden-Oosten.
Lees en huiver hoe het er in 1799 aan toe ging in Krabbendam. Over de gruwelijke
gebeurtenissen in die dagen is een brief geschreven die gepubliceerd werd in
de Bataafsche Leeuwarder Courant van 28 september 1799.
Wat er aan vooraf ging
De Republiek der Verenigde Nederlanden wordt in
1795 door de Fransen ingelijfd en de erfstadhouder,
Prins van Oranje, WillemV Batavus (1748 - 1806), vlucht
naar Engeland.
Op 27 augustus 1799 vielen de Britten en hun Russische
bondgenoten Noord-Holland, dat dan bij de Bataafse
Republiek hoort, binnen bij Callantsoog. Hun doel was
ten eerste de Bataafse oorlogsvloot uit te schakelen zodat
deze niet gebruikt kon worden voor een Franse invasie
van Groot Brittannië en ten tweede Amsterdam te ver
overen, de Fransen uit Nederland te verdrijven en het
Huis van Oranje te herstellen als stadhouders. Britten en
Russen vormden een coalitie. Rusland leverde soldaten in
ruil voor Britse financiële steun.
Een beeld van 1799
In de kop van Noord-Holland waren bij de gevechten
35.000 Britten en Russen, en 35.000 Fransen en
Nederlanders betrokken. Er waren dagen dat er duizen
den soldaten sneuvelden. Om soldaten te vervoeren, vor
derden de legers paarden, wagens en schuiten. Burgers
moesten onder dwang loopgraven, wegen en bruggen
herstellen. Kerken en scholen werden ingericht als paar
denstal of hospitaal. Burgers moesten ook onderdak en
voedsel bieden aan militairen.
De soldaten richtten veel schade aan. Omdat de bevoor
rading van de troepen slecht was plunderden de Britse en
Russische maar ook Franse soldaten de dorpen.Vee werd
geslacht. Tijdens de veldslagen vertrapten ze akkers. Al het
hooi werd gestolen om de militaire paarden te voeren.
Door de oorlog kon er geen brandstof aangevoerd wor
den. In de koude herfst van 1799 werd daarom alles wat
van hout was gesloopt en verstookt.
Op 10 september werden in Dirkshorn 4 huizen ver
brand, in Sint Maarten de meelmolen en een huis. Op de
15e waren er branden in Harenkarspel. Op 19 september
Leeuwarder hibF^'
1799 werd heel Krabbendam platgebrand. Over de gru
welijke gebeurtenissen op onder andere deze dag is een
brief geschreven die gepubliceerd werd in de Bataafsche
Leeuwarder Courant van 28 september 1799.
Frases uit de brief (herschreven naar het
Nederlands van nu)
GEACHTE VRIEND. Voor wat betreft het gevecht van
donderdag kan u ik nog niets naders melden dan hetgeen ik
in mijn laatste brief schreef. Ik heb het genoegen gehad om
met de generaals Brune en Van Damme te lunchen waarbij
de Russische krijgsgevangene generaal Hermann ook tegen
woordig was. Hermann verklaarde dat zijn hele korps buiten
gevecht gesteld was tenzij het weer gereorganiseerd werd.
Bijna al zijn officieren en onderofficieren waren dood,gewond
of gevangen. Hij beklaagde zich over de schurkse handels
wijze van de Engelsen en dat de Engelsen de Russen
bedrogen hadden, dat geen genade werd gegeven maar ieder
een geguillotineerd
Het verlies van de vijand in de laatste actie, van de 19 dezer,
mag tenminste op 8000 geschat worden. Men weet nog
niet precies hoeveel van onze mannen in deze actie gesneu
veld, gewond of gevangen zijn. Ik zal u deze lijst zo gauw
mogelijk proberen te sturenVan onze kant zijn ze
nog steeds bezig om de Russen, die in het Berger Bos en in
de duinen naast en achter Bergen verscholen zitten, op te
vangen en hier binnen te brengen. Daarom weet men niet
voordat deze jacht volkomen ten einde is, het juiste aantal
krijgsgevangenen. Dat aantal zal de eerst gedane opgave
duidelijk overtreffen. Er wordt zoveel mogelijk gezorgd voor
de begraving van de gesneuvelde Russen, de wegen zijn
bezaaid met lijken.. Onze naburige dorpen hebben bij de
laatste slag allerverschrikkelijkst geleden. Krabbendam is
helemaal afgebrand en in de Zijpe, Groet, Schoorl,
Schoorldam en in de Langedijk is een groot aantal huizen in
de as gelegd. Maar deze jammerlijke, dikwijls onvermijdelijke
gevolgen van de oorlog zijn niets in vergelijking met hetgeen
de beklagenswaardige dorpelingen geleden hebben van een
wrede vijand en van de ijselijke gruwelen, gepleegd door de
Russen die door onze godsdienstige en menslievende geloofs-
en bondgenoten zijn toegezonden. Men had zo graag, voor
de liefde der mensheid, aan deze gemeenheden getwijfeld
maar zij worden van alle kanten maar al te zeer bevestigd
door de unanieme getuigenis van militairen, burgers en
landlieden. De hiervoor genoemde dorpen en ook Bergen,
Zicht op Haringcarspel
GELTXHBID, r&THBID;
E E O E.D E E S C H 4 f.
ito- NU/
EXTRA-
ORDINAIRE
BATAAF-
V S C H E
'JC O U R A N T.
ASASÏS DEP4XTSKS&1 Afl
&flf PM ft D tt 5.
aaïüidac
DEK ei IEMÏMIEKj
Mt TWE1D1 J A A t nu
mei
