Zicht op Haringcarspel
Het hele dorp kreeg huiszoeking, maar de moffen die
dat deden en den helen dag al gemarcheerd hadden,
liepen om de huizen heen en zeiden: kwats, kwats,
alles kwats (quatsch onzin)."
Een oploop in de Dorpsstraat
Het was, zoals Jo Nolet schrijft, de eerste vrijdag
van de maand. De eerste kerkdienst ging net uit, de
bezoekers voor de tweede dienst kwamen er al aan.
Ook anderen die op weg waren naar hun werk of
dichtbij woonden, voegden zich bij het gezelschap dat
stond te kijken bij het huis van dokter Van Hesteren.
Vóór de dokterswoning
stond de Duitse Rode
Kruis-wagen. Lang hoef
den de belangstellenden
niet te wachten, want ze
waren direct getuige van
het vervoer van twee
gewonden die ten huize
van Van Hesteren verbon
den waren.
Dokter Gijs van Hesteren
(bron: Warmenhuizen in
oude foto's).
Onder de omstanders bestond geen twijfel over
wie dit waren. Ook die nacht waren er weer vele
vliegtuigen over hun dorp gekomen. Dat er in de
nabije Woudmeerpolder midden in de nacht een
bommenwerper was neergestort, wisten op dit tijdstip
waarschijnlijk nog maar weinigen. Wel waren ze ervan
overtuigd dat deze twee gewonde mannen Engelse
vliegeniers waren. Een van hen had toen hij met
een brancard in de auto werd gedragen, zijn hand
opgestoken. Zijn groet werd beantwoord door de
mensen op straat, onder wie de 17-jarige dochter van
bakker Mooij. Ook zij was naar de kerk geweest. Zij
is de eerste die in het Proces-Verbaal wordt genoemd.
In 2011, zesentachtig jaar oud, herinnert Nance
Mooij zich deze gebeurtenissen nog levendig. Zoals
ze ook nog weet te vertellen over de bakkerij van haar
vader in de Dorpsstraat. Een echt familiebedrijf dat
al van haar grootvader op haar vader was overgegaan
en dat door haar broer Klaas tot zijn pensionering is
voortgezet. "Ik was de derde van elf kinderen en hielp
elke dag in de winkel. Ik heb dat tot mijn trouwen
gedaan. Onze specialiteit waren de tulbanden. Twee
soorten: krenten- en Moskovische. In de oorlog
moesten de vijf bakkers van Warmenhuizen allemaal
onze oven gaan gebruiken. Die was nieuw en
het was zuiniger. Maar het meel werd almaar slechter
van kwaliteit."
Op zaterdag 4 juli heeft de politie een rapport
geschreven naar aanleiding van het gedrag van het
publiek tijdens het transport van de twee gewonde
Engelsen. Het in het Duits gestelde Proces Verbaal
("Protokoll" omvat maar liefst zes bladzijden en is een
schoolvoorbeeld van wat wij "Duitse Gründlichkeit"
noemen. Zowel het Duits als die Gründlichkeit moet
de Duitsers plezier hebben gedaan. Veertien inwoners
hebben een verklaring moeten afleggen over hun
gedrag. Nance Mooij weet nog dat ze op straat
meteen is aangesproken door een Duitser, niet ergens
op een bureau of kantoor. Vermoedelijk zijn er dus
ter plaatse, vóór het huis van Van Hesteren, al van een
aantal mensen de personalia genoteerd en is ook alvast
een korte uitleg vastgelegd.
Het "Protokoll" laat zich nu lezen als een toneelstuk,
waarin telkens een nieuw personage op het podium
verschijnt. Iedereen geeft zijn of haar visie op het
gebeuren, telkens met kleine verschillen. Ook uit
de dokterswoning komen er verklaringen: van
de echtgenote en dochter van de arts en van twee
dienstmeisjes. Al bij al komt een fraaie doorsnee van
de bevolking aan het woord. En niemand is zich
natuurlijk van enig kwaad bewust.
"We wisten dondersgoed dat het geen Duitsers waren",
zegt Nance Mooij, die sinds 1952 in Voorschoten
woont waar ik haar op 8 maart 2011 ontmoette. Het
eigenlijke onderwerp van dat gesprek toen waren de
lotgevallen van haar man, Piet Bakker (1924-1994).
Deze oud-ambtenaar van Warmenhuizen (1945
1952) is in 1943 in een klooster in Noord-Limburg
als onderduiker opgepakt en heeft vervolgens
zeven maanden doorgebracht in concentratiekamp
Amersfoort. Ze hebben elkaar na de oorlog leren
kennen. Aan het eind van het gesprek kwam Nance
met een grote verrassing. Ze zei dat ze zelf "ook nog
iets van de oorlog" had bewaard en dat bleek dus
onderstaand "Polizei-rapport" van 4 juli te zijn. Het
volgt hier in vertaling, soms is het oorspronkelijke
Duitse woord vermeld. Al te letterlijke herhalingen
zijn weggelaten.
-
y 'ICLIESI - WAHÏESHUIZi»
Fragment van het Duitstalige Proces-Verbaal
(in 1942 overhandigd aan Nance Mooij).
april
2015
7
HOi 61
\SsatsHSsso2iosoaoacsscx aaMiaBXvMi
tegenstands
ünterauchung in Sezug auf schlach ter
Aufführung dea Bublikuaa am .Juli
190C zweiundvierzig wKhre&d der über-
bringung verhafteter feindlicher Plieger.
aasssaaa oomi;u:sal((3ai
PROTOKOLL.
HanMBsaMMM*
In der Nacht rom. zwei ten sua dritten Juli 1900 zweiundyier
zlg wurde tfber der Geaeinde Sarmenhuizen win englisches Flugzeug
aBgeeehceaen. Die Insaasan, «enigatene zwei dereelben, landeten
mit Fallechlra uad waren rerwnndet.
