25 JAAR BLOEMEN LEGGEN OORLOGSMONUMENT WARMENHUIZEN
De laatste vlucht van Tom Stanley en Peter Jones.
"and next came that fateful night in march 1942", zo begint het verhaal. Het relaas over hun
laatste vlucht zoals het wordt beschreven door sergeant Tom Stanley staartschutter en
Peter Jones rugkoepelschutter van de Avro Manchester L 7518 van no. 61 Squadron. Die in
de nacht van 25 op 26 maart 1942 ten oosten van het Warmenhuizer "Kerk- of
Debbemeertje" neerstortte. Beide inzittende waren de enige overlevenden van de
bemanning die uit 7 personen bestond.
De bemanningsleden waren officer captain Hubbard, officer 1e piloot Buchan, officer 2e
piloot Heggie en navigator, sergeant Clelland radio-telegrafist, sergeant Baker
neuskoepelschutter, sergeant Stanley staartschutter en sergeant Jones rugkoepelschutter.
Het verhaal van Tom Stanley.
Na de eerste aanval van de nachtjager zond
Peter Jones zijn tegenstander nog een salvo
na en rook een brandlucht. De volgende
aanval, zo beschreef Tom Stanley, kwam recht
van voren. De ergste schade moet toen zijn
aangericht. Het moet ook toen geweest zijn,
dat onze jongens daar voorin de volle laag
hebben gekregen.
De Manchester ging in een flauwe bocht
omlaag en mijn geschutskoepel functioneerde
ineens niet meer, overal spoot olie in het rond.
Stanley slaagde erin de koepel met de hand
rond te draaien en eruit te klimmen via twee
smalle klapdeurtjes achter zijn rug in de
achterwand van de geschutskoepel.
Vervolgens klauterde hij over de door de romp
heen lopende ligger van het horizontale
staartvlak en nogmaals twee deurtjes naar het
ontsnappingsluik in het achterste deel van de
vliegtuigromp vlak voor de staart, waar hij
Jones aantrof. Hier vertelde Stanley dat hij
Jones, die volkomen ontredderd en in de war
was, zijn parachute had aangegespt en hem
vervolgens via het ontsnappingsluik uit het
vliegtuig heeft geduwd.
Daarna is Tom Stanley naar voren gegaan in
de hoop daar hulp te kunnen bieden. Hij
vertelde hierover het volgende: wat een ravage
trof ik daar aan! De door de nachtjager voorin
aangerichte schade was verschrikkelijk, de vijf
collega's in dat deel van het vliegtuig hadden
het vreselijke drama niet overleefd. Ze bleken
allen dood te zijn. Piloot Hubbard hield nog
altijd wel de stuurknuppel stevig vast, maar zijn
hoofd hing half op zijn schouder.
Het was toen, vervolgde hij, dat ik tengevolge
van een explosie door een ware muur van vuur
achterwaarts werd geblazen. Snel kroop ik
overeind en keerde vervolgens zo snel
mogelijk weer terug naar het achterste deel van
het vliegtuig, waar mijn eigen parachute nog
aan het haakje hing.
Terwijl hij moeizaam terug strompelde naar
achteren, kantelde de Manchester naar rechts
op haar zij en kwam tengevolge daarvan het
achterste ontsnappingsluik in de zijwand van
het vliegtuig, naar onderen gericht te liggen.
Stanley, hoewel gewond door een granaat
scherf in zijn schouder, slaagde erin zijn
parachute aan te doen en sprong eruit. Bij het
verlaten van het vliegtuig sloeg hij met zijn
gezicht tegen het eveneens naar onderen
gerichte dubbele staartstuk en brak zijn neus,
waardoor hij het bewustzijn verloor.
Hij kwam weer tot bezinning toen hij omlaag
viel en slaagde er met veel pijn en moeite in
nog net op tijd de parachute open te trekken,
die zich overigens niet meer volledig opende.
Met brandende broekspijpen, door de vlammen
van het vliegtuig, viel hij omlaag en landde op
een zachte oever half in het meertje. Daardoor
werd zijn val enigszins afgeremd en de
vlammen aan zijn broekspijpen doofden door
het water. Daar werd hij nog in de nacht van 26
maart 1942 door de Warmenhuizenaars Willem
Sevenhuysen en dokter Postuma gevonden en
naar de praktijk van G. van Hesteren gebracht.
Tot zover het relaas met het vliegtuig.
Tom Stanley kwam voor het eerst terug naar
Nederland in 1984. Co Maarschalkerweerd uit
Purmerend had hem in de maanden daarvoor
opgespoord in Engeland. Dat zelfde jaar kwam
hij nogmaals samen met zijn vrouw Doris en
hebben zij samen met Co en zijn vrouw Ank de
geallieerde begraafplaats in Bergen gezocht en
bloemen neer gelegd bij zijn omgekomen
collega's. Tevens werd de
-7-
