EEN NIET ZO GESLAAGDE PROEFRIT IN DE ALKMAARDER HOUT.
Bij toeval kwam, vrijwel tegelijk met voorgaand stuk van Sam, een ander verhaal over een ongeluk
ditmaal met paard en wagen onder onze aandacht. Het leek ons aardig ze na elkaar te plaatsen en
u de gelegenheid te geven er even bij stil te staan dat het volgende ongeval 300 jaar later plaats
vond, nl in 1904. Aan de wijze van vervoer was in al die jaren eigenlijk niets veranderd. Natuurlijk
reed hier en daar al een stoomtreintje maar buiten de grote steden was alles nog bij het oude, het
vervoer bestond nog steeds uit de benenwagen, de trekschuit en paard, al of niet "en wagen".
Waar komt dit verhaal vandaan? Begin 1904 emigreerde Simon Pronk met zijn vrouw Zus
Mosch naar Amerika. Simon was de zoon van Nicolaas Pronk, veehouder te Schoorldam en
getrouwd geweest met Geertje Buren en met Maartje Wognum. Na haar overlijden trouwde hij met
Christina Lingerak, die ook al weduwe was, zij was eerder gehuwd met Jan Dekker, beurtschipper
in Schoorldam. Nicolaas verrichtte ook werkzaamheden voor de notaris, hij schreef mooi en zijn
taalgebruik laat niets te wensen over. Om even de link naar heden ten dage te leggen, zij hadden
een zoon Piet (van de veiling) die de vader was van (onder meer) Trien van Cas en Freek uit de
Fabrieksstraaat.
Nicolaas schreef regelmatig naar de kinderen en vertelde dan alles wat zich in het dorp en in
Schoorl had voorgedaan sedert zijn vorig schrijven.
Dat gaat als volgt: (wij veranderen niets aan zijn brief!!): Den 16® februari is Kees Frans van
Warmenhuizen overleden, zeer plotseling, met een specie van beroerte.
Ook dien bewuste datum is in Alkmaar een ongeluk te beurt gevallen een paar onzer
gemeentenaren te weten, P. Sevenhuijzen Hz. en Jac. Swan van Warmenhuizen. Genoemden
zouden van J. Delver, de paardenhandelaar een paard kopen en hetzelve bespannen om te zien
of het aan de eischen zoude voldoen. Genoemde heren en ook Delver gaan de Hout in rijden,
nauwelijks zijn zij op rit of het paard op hol, zoo dat het ai spoedig met volle vaart tegen een boom
op holde zoo dat Swan en Delver door dat raak loopen geheel uit de kar en voorbij het paard
kwamen te vallen; doch Sevenhuijzen geraakte tusschen kar en boom bekneld. Hij moest direct
per brancard naar het St. Elisabeth gesticht vervoerd worden. Na onderzoek van de heeren
doctoren waren rug en ribben zoo opgezet dat dat zij direct niet constateeren kende wat en hoe
kwaad het geval voor zoo ver was. Nader bleek dat de gekwetste er niet zoo spoedig vandaan
mocht want hij was zwaar gewond en de man is ook heden nog in het gesticht. Swan en Delver
zijn er beiden met de schrik afgeloopen. Toen dat dit ongeluk te Alkmaar had plaats gehad, werd
er te Alkmaar getelegrafeerd naar de vrouw van Sevenhuijzen, dat het er niet goed zat omtrent
haar man Dus dien vrouw, zeer ontdaan, begeeft zich direct naar haar broeder, P. Sevenhuijzen
met het verzoek haar tot Alkmaar te brengen, dus natuurlijk hier werd direct gehoor aan gegeven
en haar broeder gelastte Maartje dat haar knecht dan maar spoedig het rijtuig zoude inspannen,
middelerwijl kwam hij dan wel bij haar om de reis naar Alkmaar te aanvaarden. Zie daar, pas zijn
zij op reis of bij de Noorderbrug in Warmenhuizen daar loopt het Lamoen van de wagen en gaan
beiden regelrecht te water. Zoo dat Sevenhuizen zijn medegezel of zuster ter water onder het
rijtuig vandaan halen moest, doch verder met goeden afloop. Maar groote vertraging in de reis
want toen moesten zij toch eerst drogen kleeren aantrekken, wat gebeurde bij de vrouw van Jb
Swan, wiens man ook een der proefritmakers die voor hun reis zoo ongelukkig was.
13 februari is overleden Piet Kamper onze oude gemeentewerker, enz.!!
U ziet, het enige echte verschil in die 300!! Jaar is het feit dat men gebruik kon maken van de
telegrafie, wat overigens ook nog niet zo lang mogelijk was. Als we ons dan even realiseren wat er
nu na nauwelijks honderd jaar allemaal kan en mogelijk is dan vraag je je toch af wat we met al die
"verbeteringen" aan moeten.
Walter Lingerak.
Met dank aan Nico Pronk, die ons deze brieven toespeelde en permissie gaf er gedeelten uit over
te nemen.
-21-
