OP POENE VAN SWAARDER STRAFFE
Van de heer J.G. Jonker ontvingen wij onderstaande bijdrage, het trieste einde van de zaak van de
dorpssmid Reijer Jacobs Breet die in 1732 in hechtenis werd genomen op beschuldiging van
dronkenschap, diefstal, liederlijk gedrag en het niet betalen van belasting; vergrijpen waarvoor hij al
eerder in de gevangenis had gezeten, maar zoals het een goed smid betaamt had het slot voor hem
geen geheimen en wist hij te ontsnappen. Reijer bekende, zijn huis werd verkocht om zijn schulden te
voldoen. Bovendien werd hem verboden zich nog in de dorpen Sint Maarten, Eenigenburg en Valkkoog
te vertonen op straffe van verbanning naar West Indië.
Gemeente Sint Maarten.
Rolle gehouden op de 1en Augustus 1731.
Precent alle de schepenen.
Alzo Reycx Jacobs Breet, Mr Smid op de Kerkbuurt tot Sint Maarten, gedetineert en geaufugeert Sig
niet heeft ontsien om buyten pijn en banden deser geregte heeft geconfesseert dat hij eenigen tijt
geleden een kaas van Maartje Jans, wonende alhier heeft genomen ende dezelve ontvreemt. Dat hij
een gants ergelijk leven gedurende enige jaren heeft gelyt, soo mit sig dronken en zat te drinken, als
zijn smederij, huis, boomgaart en lichaam verwaarlosen, vloekende, sweerende en andere
onordentelijkheden bedrijvende.
Gelijk hij op den 1en juni 1731 in overstallige dronkenschap door den dienaar is gevat en in hegtenisse
is gesteld. Ende dit niet tegenstaande hij even te voren desen geregte beternisse had belooft, alsmede
de zware agterstallige verpondingen van sijn smederij belooft te voldoen. Welken allen hij nog
daarenboven met het stucke slaan en breken van de sloten sijner gevangenisse en het vlugten buiten
dese dorpen het geaugmenteerd. Alwaaromme schepenen van Sint Maarten, Valcoog en
Eenigenburg, gehoord hebbende den criminelen eys en conclusie van: Mr. Theodorus Saskerus,
hoofd-schout van de gemelde dorpen gedaan ende genomen.
Mitsgaders de confessiën van den gedetineerde en geaufugeerde, Reycx Jacobs Breet denselven
condemeren om sig in dese drie dorpen te onthouden op poene van swaarder straffe, mitsgaders
gebragt te worden op een schip omme na Nederlands West Indiën gevoert te worden en aldaar sig te
onthouden tot discretie van de Compagnie en van Justitie.
Aldus gedaan en gepronuntieërt den 1en Augustus 1731.
Dirk Keman, Schepen voor en wegense regenten deser stede, requirant van preferatie.
Allen den genen die enig regt of actie hebben of souden willen pretenderen tot ofte aan de penningen
gekomen ofte nog te komen van een huys en erve staande en gelegen op de Kerkbuurt to Sint
Maarten, toebehoort hebbende Reycx Jacobs Breet, belent Hendrick Cornelis (Requirant) ten suiden
en Antje Dirks ten noorden. Ingedaagdens bij edicte, klok geslag en affiscie van billetten omme hun
eijschen en titulen van preferentie en concurrentie over te leveren op poene van versteek met impositie
van een eeuwig stikzwijgen en silentium.
Mr Kerkhoven voor den Hoofdofficier, secretaris te geregtshove en dienaar deser drie dorpen dienende
van preferentie regt over specificatie en declaratie van verschot en salaris nopende de verkoop van
voorsegde huys met den gevolge en aanclevee van dien, ten somme van tweeennegentig gulden, 16
stuivers mitsgaders voor den requirant in sijn qualiteit overleggende specificatie van achterstallige
verpondingen en omgeleden van het voorsegde huys ter somme van tweeenzeventig gulden en twaalf
penning. Concludeerd mede tot preferentie met de kosten versoeckende de voorschreven procureur
voor den regt tegens de non comparanten (de faulte) en voorts profijt van dien versteek van actie met
impositie van een eeuwig stilzwijgen en silentium, soo over reguarde van de koop op de penning.
Bron O.R A. Sint Maarten 1715-1796, eerder ook opgenomen in de "De Kakelepost", uitgave van de
historische vereniging Schagen en omstreken.
Iaufugeren ontvluchten, 2) confesseren bekennen, belijden, 3) augmenteren vermeerderen, 4) condemneren
veroordelen, vonissen, 5) pronuncieren uitspreken van het vonnis, 6) requirant eiser, verzoeker, 7) edicte gebod,
afkondiging, 8) preferentie voordeel, 9) impositie oplegging, 10) non-comparanten niet verschenen
14
