Algemeen Rijksarchief 's-Gravenhage, Archieven van het Ministerie van Oorlog 1798-1813 inv. No.
125 onder 23 oktober 1799 no. 330.
Volgens J, Bosscha t.a.p. was de komst van het kanon te danken aan de luitenant-kolonel G. A.
Martuschewitz, commandant van de Bataafsche artillerie.
De schrijver van het rapport Carl Heinrich Wilhelm Anthing (1776-1823) zou het brengen tot
luitenant-generaal. Commandant van het leger in Ned.-lndie.
Uittreksel uit:
Journaal Van den Lieutenant van Oudheusden geduurende den tijd dat hij bij de
Bataafsche Armee is geëmploijeerd tegens de in Noord-Holland gelandde Engelsche en
Rusische Troupes in den jaar 1799.
Van 24e tot 30e september
Op order van den Generaal Major Bonhomme, met voorn: Cremers Ingenieur vertrokken naar
Schoorldam. Het regtsche gedeelte van het afgestoken (en aan de linkerzijde van den dijk reeds
geëntameerd (=begonnen) maar onvoltooid gebleven) retranchement verschansingop de
verzameling van de weg van Warmenhuizen en Krabbendam naar Schoorldam afgemaakt.
Bij dit retranchement op de weg naar Warmenhuizen, een dubbelde travers (verdedigingswerk)
gelegd en een emplacement vooreen houwitser in 't retranchement gemaakt.
Tusschen voornoemd retranchement en Schoorldam in de talud van den dijk gemaakt twee
batterijen ieder a een stuk en dezelve vereenigd en gedekt door een epaulement (=borstwering)
voor infanterie. De brug bij de overhaal te Schoorldam afgebroken en in de plaats gelegd een
losse communicatiebrug op de overhaal. Agter de afgebroken brug een emplacement voor een
stuk (-kanon) gemaakt.
De brug over de sloot rond het land waarop de troupes gecampeerd waren vernieuwd.
Op dit land eene hoge batterij a embrasures schietgatenvoor twee stukken en een haubitser
circa 80 roeden regts Schoorldam gemaakt.
Een dubbele travers tusschen Schoorldam en Koedijk gemaakt dienende tot emplacement voor
twee stukken, om de retraite (=aftocht) te verzekeren. Het infanterie epaulement over den dijk van
Schoorldam zo ver nodig was geappianeerd zo mede het epaulement agter de coupure
(=insnijding) op den dijk tusschen Schoorldam en de Warmerhuizer weg; deze coupure vergroot.
De Kadijk langs de vaart na de Zijpersluis (voor zo veel nodig was tot het beletten van doorbraak)
verzwaart. Deze werken den 30e september geacheveerd.
'Dat 7 a 8 huizen totaal zijn uitgeplunderd door de Russische troupes, dat één burger is
gesneuveld en twee geblesseerd... dat geene mishandeling aan enige persoon door de Russen is
geschied, dog dat 't geene 't welk aan goud en zilver bij iemand gevonden wierd door hen geroofd
is" (O .A.B. inv. no 10). Zeker is dat de 18 jarige Reinier Groot "dooreen Russische soldaat op 't
Zanegeest (werd) doodgestoken". Zeker is ook dat de Bergense schoenmaker Tijmen Schipper op
20 september door een aantal medeburgers begraven is.
In de Binnenlandsche Bataafsche Courant van zaterdag 28 september 1799.
Met dank aan Dick Veldboer die dit materiaal verzamelde.
26
