De derde colonne rukte op naar Oudkarspel. Dat was zwaar verdedigd, er lagen sterke Franse
troepen. De bruggen waren er vernield en in dit "Duizend-Eilanden-Rijk" was oprukken onder
zwaar geschut bijna onmogelijk. Door een strategische fout, de Fransen kwamen uit hun stellingen
toen ze dachten dat de Engelsen op de vlucht geslagen waren, werd het bruggenhoofd
Oudkarspel genomen. De Engelse troepen hadden zich na een korte, hevige schermutseling,
schuil gehouden in een graanveld tot het moment dat de Fransen dachten de achtergelaten twee
kanonnen op te kunnen halen. Ze werden plotseling met de Engelsen geconfronteerd. Waar de
vluchtende Fransen doorheen konden, konden de Engelsen dat ook. De Fransen werden
achtervolgd tot bij Alkmaar.
Colonne nummer twee, aangevoerd door de hertog van York, veroverde zonder veel moeite
Warmenhuizen en nam er 500 niet op deze aanval voorbereide Fransen gevangen. Daarna deden
de Engelsen verwoede pogingen Schoorldam en het gebied tussen het riviertje de Rekere en de
duinen te veroveren. Men slaagde er in het dorp Schoorl in te nemen. Toen de munitie op was
werd de terugtocht naar Petten onvermijdelijk. Daarbij werd heel Krabbendam platgebrand.
De Russen, colonne nummer 1, vielen zo fel aan dat de Fransen in allerijl een goed heenkomen
zochten in de bossen rond Bergen. Rond 8 uur 's morgens al veroverden de Russen Bergen
stormenderhand. Ze waren er van overtuigd dat de overwinning behaald was en plunderden in
Bergen dat het een lieve lust was. De kerk werd gebruikt als opslagplaats voor de oorlogsbuit.
Maar in hun al te grote ijver bemerkten ze niet dat de Fransen hun tijd besteedden aan het
hergroeperen en opnieuw van wapentuig voorzien van hun manschappen. In de namiddag vielen
die onverhoeds weer aan. De Russische bevelhebber en zijn plaatsvervanger werden onder de
eersten gevangen genomen. Daar waar nu het Russisch monument in Bergen staat ontstond een
gevecht van man tegen man.
In de grootst mogelijke wanorde moesten de Russen zich, met achterlating van buit en eigen
oorlogsmaterieel, terugtrekken op Schoorl, waar zoals gezegd, geen munitie meer voorradig was.
Als de Russen zich hadden kunnen beheersen en als ze niet aan het plunderen waren geslagen,
dan zou het verloop van de strijd heel anders zijn geweest. Nu moest het terugtrekkende leger
aanvallen in de rug trotseren, tot het zich achter de Westfriese Omringdijk en de Oude Schoorlse
Zeedijk op Petten kon terugtrekken.
De colonne die Floorn had bereikt kreeg het bevel zich ook weer naar het punt van uitgang terug te
begeven. Dat moest ook de colonne die voor Alkmaar stond accepteren. Resultaat van één dag:
onder andere 10.000 doden en het verlies van nagenoeg de gehele Russische artillerie.
In de weken na deze rampzalige negentiende september vonden hergroeperingen plaats. De
Russen kregen per schip versterking van zo'n 6000 man. Ze werden aan de oostkant van het front
gelegerd. De Britten namen hun plaats aan de zeekant in. Dat ging niet van harte, er was
wantrouwen ontstaan tussen Britten en Russen en dat bevorderde de slagkracht niet.
Zowel de Heerhugowaard als het Geestmerambacht werden met zeewater onder water gezet. Alle
paarden en wagens, maar ook schuiten afkomstig van tot ver in het achterland, werden in beslag
genomen. Pontons en brugonderdelen werden getimmerd. In boerderijen en woonhuizen bleef
nauwelijks een plaats over voor de eigen bewoners. Inmiddels regende en stormde het, tot en met
de 28e september. Op de 29® was het strand onbegaanbaar door een springvloed. Pas op 1
oktober waren de dijken en wegen weer redelijk begaanbaar.
DE SLAG BIJ ALKMAAR
Op 2 oktober ontbrandde de strijd opnieuw. Om half zeven 's morgens rukten de Britten op via de
Hondsbosse Zeedijk en veroverden Camperduin. Daarna stootten ze langs het strand en de
westelijke duinrand door tot voor Egmond aan Zee. De Russen rukten toen ze via de Oude
Schoorlse Zeedijk Camperduin bereikt hadden langs de oostkant, de landkant van de duinen op tot
Schoorldam.
Een gedeelte van hun troepen achtervolgde de Fransen die door de duinen een goed heenkomen
zochten. Schoorldam was zwaar verdedigd. Als er geen ondersteuning van 7 kanonneerboten zou
zijn verkregen zouden de Russen daar vastgelopen zijn. Nu werd na verwoede strijd, rond het
middaguur, Schoorldam ingenomen.
7
