Waghenaer stapt in zijn Spiegliel hier niet \an af In de linker en rechter bovenhoek van de afgebeelde kaait staan c
in totaal zeven ingetekend.
Het valt op dat hij de kustprofielen nogmaals in het kaartbeeld opneemt.Vergelijk bijvoorbeeld het profiel van Dei
Schelling"" in de linker bovenhoek met dat van het eiland in het kaartbeeld zelf. Alle voor een schipper herkenbare
punten op Terschelling komen, zij het op twee verschillende schalen, twee maal v oor.
Waghenaer was de eerste die de kaartbcschrijvingen in de vorm van een zeeatlas presenteerde Hoewel zeelui
vanaf 1584 voortaan konden beschikken over goede kustkaarten bleven de oude leeskaarten nog verschillende
decennia in gebruik. In 1592 gaf Waghenaer zijn Thresoor der zeevaerdt uit In dat werk tekende hij de
Westeuropese kaarten op slechts twee en twintig kaartbladcn Bovendien geeft het veel meer kustbeschrijv mgde tekst
dan de oudere, maar in feite modernere Spieghel. In 1598 laat Waghenaer het Enckhuvser Zeecaertenhoeek het licht
zien Koeman (1983) noemt deze uitgav e een triomf v an het conserv atisme Waghenaer bekeert zich hiermee weer tol
het leeskaartenboekje in zakformaat Een en ander geeft aan dat. hoewel Waghenaers atlas van 1.^84 voor T
maritieme kartografie een nieuw tijdperk inluidde, de laat-zestiende-eeuwse zeelui aan het gebruik van een dergelijk
werk eigenlijk nog niet toe waren
Waghenaers Spieghel der Zeevaerdt is in het buitenland meerdere malen nagevolgd. Er zijn kopieën en
nadrukken vervaardigd in het Frans. Duits. Latijn en in de Engelse taal De laatst bekende uitgave dateert uit 1808
De grote waardering van de Britten voor het werk van Waghenaer blijkt uit hun benaming voor het woord zeeatlas
Zij noemde het een "Wagonner"
De reden waarom de kaart in dit boek opgenomen werd is dat hij inzicht geeft in een stukje geschiedenis van
West-Friesland. De kaart geeft onder andere een beeld van hoe West-Friesland er voor de inpoldeiingen heeft
uitgezien Ook wordt duidelijk dat de functie van de om ringdijk m vroeger eeuwen veel belangrijker was dan
tegenwoordig. Verder is af te leiden waarom havensteden als Medemblik. Enkhuizen en Hoorn zich in het oostelijk
deel van West-Friesland ontwikkelden De kaart geeft aan dat er ten westen van Medemblik aan de toenmalige
noordgrens van Holland zandbakvorming plaats had gevonden. Pas vanaf Medemblik in oostelijke richting, met
uitzondering van het haventje v an Aartswoud. werd het mogelijk om schepen met enige diepgang tot aan de kust te
laten komen. Het zal duidelijk zijn dat deze steden hun grote economische ontwikkeling in de vijftiende zestiende en
zev entiende eeuw dankten aan de handelsmogelijkheden die de zee bood.
Literatuur: Noordeloos 1955); Koeman 1964); Groot 1981Koeman 1983); Sehilder 1986)
