SPIEGHEL DER ZEEVAERDT In het hooivak van de boerderij bevindt zieh 40 a 50 cm onder de oppervlakte een uit kleine steentjes gestapelde diepe waterput die niet goed in verband kan worden gebracht met de nog aanwezige stallen. Mogelijk is deze put een overblijfsel van eerdere bebouwing. Bij het vernieuwen van de achterzijde van het rieten dak. in maart 1966, is de daar aanwezige schoorsteen gesloopt. Deze had geen functie meer en was in een niet al te beste staat. Het aanzicht van de boerderij is hierdoor wel in forsheid achteruitgegaan. De voorschoorsteen is tijdens de zware storm op 13 nov. 1972 bij de kap afgebroken maar bleef wonder boven wonder op de sparren en het riet liggen hij is later verwijderd en weer opnieuw opgebouwd. Hierbij nog een tekening gemaakt van een foto betreffende een stukje hout dat tijdens de bouw door een van de timmerlieden is beschreven en achter het z.g. beschot in de woonkamer is gelegd. Het kwam te voorschijn bij het verwijderen van de luiken die voor de ramen geschoven konden worden in deze kamer. P. Sevenhuysen Hz. Enkele jaren geleden kreeg onze vereniging van vrienden een map met landkaarten. Bij het nog eens bekijken viel op dat een kaart een zg. zeekaart was. Bij nog nader beschouwen blijkt het een zeer bijzondere kaart te zijn. Alhoewel het geen origineel zal zijn, is het zo bijzonder omdat hij deel blijkt uit te maken van de atlas Spieghel der Zeevaerdt gemaakt door Lucas Jansz. Waghenaer van EnckhuysenJoannes a Doetecom (graveur). De kaart is in 1583 uitgegeven door Christoffel Plantijn. Deze Lucas Jansz. was een kartograaf wiens werk een revolutionaire invloed heeft op de ontwikkeling van de maritieme kartografie. In 1584 voltooide deze beroemde Enkhuizer zijn Spieghel der Zeevaerdteen atlas waarin voor het eerst in de geschiedenis een getekend overzicht geboden werd van de Westeuropese kustgebieden. In de inleiding beschrijft Waghenaer dat de atlas werd samengesteld "ten versoecke van vele vrome Coopluyden, treffelicke Schippers ende Piloten". Hiermee wordt duidelijk aangegeven wie de direct belanghebbenden waren. In de inleiding noemt de auteur nog een tweede mogelijke reden tot vervaardiging. De atlas wordt opgedragen aan prins Willem van Oranje in zijn functie van "Admiracl Generael vande Zee". Waghenaer vraagt zich af of de atlas niet van "nut ende bequaem ter oorloghe" zou kunnen zijn. Erg vaak kan Willem de atlas niet gebruikt hebben. In de loop van het jaar van uitgifte, 1584, werd hij vermoord. Waarom was de uitgave van de Spieghel een revolutionaire uitgave? Voor 1584 gebruikten kustvaarders ter oriëntatie zogenaamde "leeskaarten". Anders dan het woord doet vermoeden waren dit geen kaarten maar geschreven stuurmansgidsen. Hierin werden scheepsroutes van plaats tot plaats zo herkenbaar mogelijk omschreven. In de leeskaartboekjes werden de kaartbeschrijvingen bijna altijd gecombineerd met getekende kustprofielen. Ook Waghenaer stapt in zijn Spieghel hier niet van af. In de linker en rechter bovenhoek van de afgebeelde kaart staan er in totaal zeven ingetekend. 22

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Zicht op Haringcarspel | 1997 | | pagina 24