Vis vangen konden de Duitsers ook goed. Ze kwamen dan over de Westfriese dijk naar het Lange
Wiel bij Dijkstal, en gooiden een paar handgranaten in het water en jawel hoor, het was elke keer
weer raak. Zo gingen ze verschillende keren met een maaltje vis terug naar St.Maarten.
Op een gegeven moment zat St.Maarten barstens vol met Duitsers. Het waren er ongeveer
driehonderd. Ze werden ondergebracht in hooischuren, het postkantoor en de burgermeesterswo-
ning.
Het probleem licht was er ook. 's Avonds geen electriciteit en je wilde toch nog wel wat werken,
lezen en dergelijke. Op Dijkstal hadden we een molentje op dak gemonteerd. Aangezien het bij ons
meestal wel waait, was er zodoende toch wel electriciteit, voor overdag als voor 's avonds. Bij
geen wind werd het trappen op een omgekeerde fiets. We gebruikten ook wel kaarsen of een
carbidlantaarn.
Jan Krijgsman
Een meisje in oorlogstijd
Ik was zes jaar oud toen de
oorlog uitbrak ik herinner me
dat er die dag een heel ge-
c spannen sfeer in huis was.
Voor mij betekende de oorlog
gezelligheid, af en toe iets
spannends en slap elastiek in
je onderbroek. Het ging altijd
los en je liep altijd je onder
broek op te knopen. Gezel
ligheid was er met het eten
en 's avonds mensen die
bleven slapen en de stal was
vol met wel twintig mensen
die eten kwamen halen. Ze
kregen eten als ze aankwa
men en 's avonds weer eten
en dan gingen ze weer. Af en
toe hadden we Duitsers in de
boet met hun paarden en in het huis van mijn tante hier naast zaten officieren met hun vriendin of
huishoudster of wat ze ook was. We hadden geen problemen. Er was maar een incident toen een
soldaat gek werd op mijn zus. Het was gewoon gezellig. Maar op een dag gooide ze een kan melk
over hem. Hij werd zo verschrikkelijk kwaad dat hij zijn revolver greep. De officieren wisten
meteen dat er iets aan de hand was en vlogen naar buiten in hun overhemd. Die soldaat is meteen
overgeplaatst naar Schoorl en we hebben hem nooit meer gezien. Ook in het leger was een enorme
discipline. Verder voelden we ons helemaal niet bedreigd en ik herinner me dat ik met een boekje
in de schuur zat om die soldaten Nederlandse woorden te leren. Een van hen had ook een zoon van
dezelfde leeftijd als mijn broertje.
Voor mijn ouders was het anders natuurlijk. Zij zaten met zeven kinderen. Mijn moeder had altijd
een grote kist met kleren voor iedereen. Hij stond voor het raam en ze zei altijd: Als er iets
gebeurd moet die kist mee en we gaan met iedereen gelijk met de praam het land in.'
Je ging naar school. We hadden maar halve dagen, een school was gevorderd dus de jongens en
meisjes moesten om de beurt naar school. Ik denk niet dat we veel geleerd hebben, we hadden dat
verschrikkelijke oorlogspapier met vezeltjes erin. We moesten oefenen als er luchtalarm was. We
54
'/S/ffft
