SKSSssss
Vaak begonnen als b ij verdienste, zorgde het later voor het
inkomen, waarbij de vrouw meestal het stukje grond en het weinige
vee wat men bezat, verzorgde.
De klompen die op de kleine boerderijen gemaakt werden zou je
nu als "massaproduct" kunnen bestempelen, terwijl het werk van
de dorps klompenmaker vaak "maatwerk" was.
Hij hield rekening met speciale wensen en voetafwijkingen van
de besteller, een knobbelteen kreeg extra ruimte in de klomp.
In verschillende dorpen bestond rond de eeuwwisseling een
bloeiende klompen huis-industrie. Maar bloeiend bleek geen
welvaart, wel hard werken.
Uit 1910 dateert een berekening van het inkomen van een dorps
klompenmaker, beginnend om 6 uur s'morgens tot 's avonds 7 uur
kon hij gemiddeld 10 paar klompen maken, zijn weekloon kwam dan
"zegge en schrijve" op tien gulden. Voor die tijd een redelijk
inkomen.
Thuiswerkers verdienden minder, zij werkten voor opdrachtgevers,
vaak handelaren, en kregen 12 of 13 cent voor een paar klompen,
een dag hard werken voor ruim één gulden.
Als we tegenwoordig een klompenmaker aan het werk zien op markten
of braderiën is dat niet te vergel ij ken met vroeger, wat de werk
omstandigheden betreft. Ze staan nu welvarend en makkei ij k te
werken, terwijl het vroeger in de huiskamer moest gebeuren, en
meestal was dat ook de enige kamer in huis. Daar werd het hout
gezaagd, gekloofd, geboord, gehakt en gesneden, maar er werd
ook gewoond, gekookt en geslapen.
Een enkeling had een klein schuurtje tot zijn beschikking, meestal
bedompt, vochtig en donker.
Het is allemaal wat somber zoals ik het hier beschrijf en het
was ook geen vrolijke affaire, maar toch was er sprake van liefde
voor het werk wat men deed. Men had een bepaalde creatieve in
stelling, en kon terecht trots zijn als men een paar mooi passende
klompen had gemaakt voor iemand met zeer moei! ij ke voeten.
In onze dorpen worden nog vaak klompen gedragen, vooral bij huis
of op de tuin. Werden ze vroeger als ze versleten waren nog
gebruikt als "hoosnap", om het schuitje uit te hozen na een
regenbui en mocht je als kind er een bootje van maken, nu zie
je ze aan de muur hangen, gevuld met planten.
En dan de toeristen industrie die er voor zorgt dat de Hollandse
klomp over de hele wereld gaat. Niet alleen van hout, maar van
ieder denkbaar materiaal, en dan het liefst met een molentje
op de kap.
De klomp is dan niet meer waarvoor hij oorspronkelijk gemaakt
werd, een goede gezonde "houten schoen".
Enige informatie uit: - ZO LEEFDEN ZIJ, S. DIJKHUIZEN.
CEES VAN DER BERG.
9
