die hierover i n 1574 zijn gemaakt: ende hebben bevonden
denselven dijck zeer gebroocken tot veel plaetsen van buijten
affgeslagen tot aen den crans, leggende opten binnencant van
den dijck tot veel plaetsen tot vijff off zes voeten aen den
binnencant
Een ander rapport, van 11 augustus 1576, meldt: ..."van Crabbedam
voortgaende op den ouden Vriesschen zeedijck tot omtrent
halfwegen den dorpe van Enigenburch hebben denselven dijck be
vonden in 1t beginsel in de lenkte van omtrent XXV roeden gerepa-
reert met sooden beset, ende is denselven dijck....
gebroocken geweest ende weggespoelt op enige plaetsen ten halven,
op andere plaetsen meer ook tot den crans toe
Een en ander wijst er mijns inziens op dat het niet onwaarschijnlijk
is dat deze wielen uit bovengenoemde periode zouden kunnen
dateren. In het rapport over de rondgang langs de Omringdijk
van 1638 worden deze vier open wielen als "vier distincte wielen
tussen Krabbedam en Sint Maarten" met name genoemd. Sindsdien
liggen deze open wielen er nog steeds.
BESCHRIJVING:
- De burgerwielen, gelegen aan de Omringd ij k op de hoogte van
Enigenburg, aan welk dorp zij hun naam te danken hebben, zijn
twee achter elkaar gelegen ronde wielen die d.m.v. een slootje
met elkaar verbonden zijn. Zij worden aangemerkt als natuurgebied.
- De Dijkstaalderwiel, gelegen ten noorden van de Burgerwielen,
dankt zijn naam aan het aldaar gelegen gehucht Dijkstal. Hij is
rond en wordt ook aangemerkt als natuurgebied.
- Ten noorden van deze wiel ligt nog een wiel, min of meer lang
werpig van vorm. Vermoedelijk is dit het gevolg van het feit
dat deze wiel in verbinding heeft gestaan met een vrij brede
sloot en daarin is overgegaan. De bocht in de Omringd ij k hier
geeft aan dat op deze plaats een inbraak is geweest. Ook deze
wiel is natuurgebied.
Alle vier de wielen vormen de stille getuigen van de gigantische
inbraken die aan deze zijde van de Omringdijk hebben plaatsge
vonden.
DE VALKOGERDIJK:
Plaatselijke aanduiding: De Valkogerdijk loopt van Sint Maarten
oostwaarts tot de Tolkedijk.
Kadastrale aanduiding: Sint Maarten sectie D, nr. 333.
De Valkogerdijk, gelegen in de gemeente Sint Maarten, is in 1248
gebouwd als i nl aagdijk. In dat jaar sloeg een stormvloed een
gigantisch gat in de Westfriese Omringd ij k ten noorden van Sint
Maarten. De monniken van het klooster Egmond waren toen gedwongen
op die plaats een dijk te leggen om hun lander ij en daar te
beschermen volgens het destijds geldende principe "wie water
deert, die water keert". In 1457 was het bovengenoemde gat weer
dermate dichtgeslibd, dat de Heer van Schagen het weer kon in
dijken. Zo onstond de polder Burghorn. Het huidige dijkgedeelte
- 17 -