I
U-Vl\
65
de berging door de bedijking.40 Desondanks blijkt in
1636 en 1656 sprake te zijn van inpoldering van
buitendijks land in de Kil met zomerkaden.41
Het steeds bredere voorland kon niet verhinde-
ren dat de Sint Aagtendijk met grote regelmaat brak.
Er is sprake van gaten en grondwalen in de dijk in de
jaren 1509 (Cosmas- en Damianusvloed), 1568, 1570
(Allerheiligenvloed), 1605, 1625, 1635, 1636, 1638, 1643,
1651, 1663, 1665, 1669 en 1670.42 Belangrijke overstro
mingen veroorzaakten deze doorbraken niet. De bewaard
gebleven bestekken laten bovendien zien dat de gaten
meestal recht over dicht geplempt konden worden. De be
nodigde specie moest voor een derde buitendijks en twee
derde binnendijks worden gehaald om het voorland te
beschermen en kuilen voor de dijk te vermijden. In 1651
rezen hierover problemen toen de dijk het begaf bij de
boomgaard naast het huis Adrichem. Francois van Burgh,
heer van Adrichem, voelde niets voor het afgraven van
zijn mooie en oude landen. Buitendijks ging echter ook
niet, dat was stadsland van Beverwijk en de burgemees
ters kwamen in het geweer. De partijen vroegen uitspraak
van de heemraden en die bepaalden dat de lijnheer als
vanouds een derde uit het buiten- en twee derde uit het
binnenland moest halen. Wel werd Van Burgh de keuze
gelaten de specie uit zijn boomgaard te laten afgraven of
zo dichtbij mogelijk uit de kroft, zijn akker in het duin.43
Overgenomen uit Danner e.a. (1994). Tegenwoordig bij het NHA.
40
43
HET IJ ROND
Door de Beverwijker kunstschilder Rochus van Veen, eigenaar van
een perceel buitendijks land, gemaakte kaart van doorbraken in de
Sint Aagtendijk (noorden linksonder), in of kort na 1663. Linksboven
de Nieuwendam, rechtsonder het huis Adrichem en Beverwijk. Vanaf de
Nieuwendam worden aangegeven:
de sluis in de dam, ingebroken 13 jaar geleden, specie buitendijks
gekocht.
een doorbraak van 35 jaar geleden, specie buitendijks gekocht.
een doorbraak bij Costverloren van 40 jaar geleden, specie
buitendijks een spit diep, en binnendijks twee spit diep gehaald.
een grote grondwaal van 1663, specie als voren gehaald, onder
andere uit het land van Van Veen c.s. Op de landerijen van de
vrouwe van Assendelft achter de dijk liggen uit de wiel gespoelde
hompen grond in het rond (‘dit syn altemael brok[k]en uyt het wael
geloopen’).
een doorbraak bij het huis Adrichem van 12 jaar geleden, specie
als voren gehaald. Het gaat hoogstwaarschijnlijk om de doorbraak
van 1651 waarbij problemen over de aardhaling ontstonden met
Francois van Burgh.
41
42
NHA, stadsbestuur Haarlem, inv.nr. 7435; stadsbestuur Beverwijk,
inv.nr. 291; resoluties Staten van Holland, 21-12-1621.
NHA, HRS St. Aagtendijk, inv.nr. 4, 20-4-1636. Zie ook inv.nr. 5, 25-4-1656.
NHA, amb.bestuur Heemskerk, inv.nr. 170; HRS St. Aagtendijk,
inv.nr. 8; stadsbestuur Beverwijk, inv.nr. 292; Danner e.a. (1994), 69;
Gottschalk dl. 2 (1975), 619, 668; dl. 3 (1977), 92, 122, 133, 211, 262.
NHA, ORA, inv.nr. 7057, 14 en 24-4-1651.
Hl
"lit «4
n. 5tkJj q> jA»«ufri*
