Of
vw
ky
56
Westzanerzeedijk: vroege gemeenmaking
Westzaan verkreeg in 1346 een privilege van Jan van
Henegouwen, heer van Beaumont en ambachtsheer van
het dorp, waarbij de rechtspraak van de schepenen in
dijkzaken werd bevestigd: 'soo wat die scepenen wijsen
opten dijck, op sluysen en op wateren, dat sal recht
wesen sonder eenigh wederseggen’.21 Hertog Albrecht
van Beieren stond in 1398 bovendien de Westzaners toe
hun dijk te verleggen zonder dat permissie zijnerzijds
nodig was. Er moest namelijk snel gehandeld kunnen
worden bij doorbraken en dat wilde nog al eens ge
beuren. Westzaan was namelijk belast mit sware
dijcken daer dickwijlen onversiens groote schade aen
geschiedt’.22
De Hoge Dijk, de zeedijk, was in vijf stukken
verdeeld, voor ieder vierendeel van Westzaan één en het
vijfde voor Krommenie met Krommeniedijk, dat samen
met Westzaan tot de aanleg van de Nauernaschevaart in
1633 een grote polder en een banne vormde. De lengte
van deze vijf stukken was bepaald naar evenredigheid
van de oppervlakte van ieder kwartier. In 1532 blijken
er de nodige problemen te zijn over de regeling van het
dijkonderhoud. Het Hof van Holland kwam er aan te pas.
Na bemiddeling door Reynier Brundt, raad en procureur-
generaal van het Hof, bereikten gedeputeerden van
Westzaan en Krommenie een akkoord, dat op 1 april
1534 door schout Jan van Bouckhorst werd bevestigd.
Het hield in dat Westzaan en Krommenie voortaan de
zeedijk samen zouden onderhouden op een mad-mads-
gelijke verstoeling, dit ongetwijfeld naar oude gewoonte.
Speciaal beëdigde personen gingen de landerijen hier
voor opnieuw opmeten. De hoefslagen van de ingelanden
van Krommenie werden aan één stuk toegewezen zodat
de schouwen apart door de schepenen van Krommenie
en Westzaan, ieder over de eigen hoefslagen, gedaan
kon worden. Het akkoord hield ook een regeling voor de
reparatie van doorbraken in. Eventuele gaten werden op
Mi
«C
<4
HET IJ ROND
De Assendelver- en Westzanerzeedijk omstreeks 1680. De dijk van Westzaan liep van Nauerna aan het
einde van het inmiddels tot Nauernaschevaart vergraven Twiske tot de Hogendam aan het zuideinde
van de Zaan. Detail uit de 16-bladskaart van het hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen
door J.J. Dou, 1680. Collectie hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Heerhugowaard.
■e
N 11
a
u jr
r l’
