h/Z 1
47
Na alle onrust van de 16e eeuw waren de eerste 75 jaar
van de 17e eeuw een periode van rust en stabiliteit.
Natuurlijk waren er problemen. De Slaperdijk was onder
druk van Amsterdam niet hoog genoeg en liep soms over.
De Schinkeldijk, de Spaarndammerdijk en de sluizen
hielden het water van het IJ wel tegen. Tot 4 november
1675.
raden en als woonplaats van de toezieners van Rijnland.
Dat waren belangrijke functionarissen, belast met het
uitoefenen van toezicht over de dijk en de sluizen.
Daarnaast werden de gemeenlandshuizen gebruikt als
opslagplaats van materialen voor het onderhoud van dijk
en sluizen. In Spaarndam verrees in 1627 een stenen ge
bouw, naast een uit het midden van de 16e eeuw dateren
de houten opslagplaats. In Halfweg was al in de 16e eeuw
een stenen gebouw opgetrokken aan de westzijde van
de Grote Waal. In 1644 besloten dijkgraaf en hoogheem
raden tot de bouw van een nieuw gemeenlandshuis;
het oude huis was te klein en bovendien bouwvallig.
In 1648 was het nieuwe gemeenlandshuis klaar. Het
stond bekend als het Huis Zwanenburg. Het pas 20 jaar
oude gemeenlandshuis in Spaarndam werd sindsdien
weinig gebruikt voor vergaderingen van dijkgraaf en
hoogheemraden. Wel lag naast dit huis een belangrijke
opslagplaats van materialen voor het onderhoud van de
sluizen en de dijk.13
's
10
12
13
HET IJ ROND
Als illustratie bij een inspectierapport over de sluizen in Halfweg bracht Adriaen de Bruijn de
sluizen en hun omgeving in 1608 mooi in kaart. Dit detail laat de dijk met daarop nummerpaal 16,
de drie stenen sluizen en de houten beschoeiing langs de dijk zien waar die direct aan het water
grenst. Het noorden is onder. HHR, Collectie kaarten, A-0611.
In de 17e eeuw en later werd de benaming Schinkeldijk alleen gebruikt
voor de dijk tussen het einde van de Slaperdijk en de Velserdijk.
Zie de overzichtskaart van Rijnland van 1647 (HHR, Collectie kaarten
A-4271). Zie ook de buitengewone rekening wegens het herstel van de
Spaarndammerdijk in 1675-1676 (HHR, OAR inv.nr. 9709a, folio 186),
waar sprake is van het verzwaren van de dijk van het einde van de
Schinkeldijk tot de Kleine Sluis. Dat stuk dijk werd dus niet meer tot de
Schinkeldijk gerekend.
11 Voor de sluizen in Spaarndam: HHR Collectie kaarten, A-4064, A-4270,
A-4271, voor het sluisonderhoud: De Vries Az. (1864), 5. Voor de palen
op de dijk: HHR, Collectie kaarten A-4271.
HHR, Collectie kaarten A-4065 en A-4271 (overzichtskaarten) en A-0611
(de dijk bij Halfweg).
Glaudemans (1989), 38 e.v.; Van Raay, e.a. (1987), 20-26.
J-1 - 1 1
rgjiiiat; -JIJ
Li .filing wr-
