Rijnland
JExT
H
ara
[frciïdj
'f
cn
X
s L— I
Iedereen kent de mythe van Hans Brinker, het
jongetje uit de buurt van Haarlem die met zijn duim
een lek in een dijk dichtte en zo een overstroming
voorkwam. Vaak wordt dappere Hans in verband
gebracht met de Spaarndammerdijk. Dit zonder twijfel
tot verhoging van het drama. Van deze dijk langs het IJ
hing namelijk eeuwenlang de waterveiligheid van het
hart van Holland af.
In dit boek staat niet Hans Brinker, maar de historie
van de Spaarndammerdijk en de andere dijken rond
het IJ centraal. Dat oude IJ was een zeearm die van de
Zuiderzee bij Amsterdam tot voorbij Beverwijk door
Holland kronkelde. Speciaal bij noordwesterstormen
ging van het IJ een grote dreiging uit. Dan schoot het
waterpeil in een paar uur tijd meters omhoog en
kregen de dijken het zwaar te verduren. In 1675
kwam het zeewater tot Leiden en in 1717 liepen zelfs
in Alkmaar kelders vol na dijkdoorbraken.
De vijand was overal rond het IJ dezelfde, maar
solidariteit viel in de strijd tegen de waterwolf vaak
ver te zoeken. Zo probeerden Amsterdam, Haarlem,
Leiden en het hoogheemraadschap van Rijnland de
na de stormvloed van 1717 verhoogde dijken langs de
noordkant van het IJ weer verlaagd te krijgen. Als het
water over die dijken heen kwam, zakte immers het
peil in het IJ en was men aan de zuidkant gered.
In Het IJ rond volgen we al deze ontwikkelingen op
de voet. Dat levert een boeiend verhaal op van geruzie
over en weer, paalwormen en keistenen, stormen en
doorbraken, geldgebrek en falend toezicht en mislukte
reorganisaties. Eindpunt van dit boek vormt de aanleg
van het Noordzeekanaal in combinatie met de inpol
dering van het IJ in 1870-1876. Toen waren de dijken
rond het IJ zeedijk af.
hoogheemraadschap
Hollands
Noorderkwartier
Hoogheemraadschap van
s
o
Het IJ rond is uitvoerig geïllustreerd. De vele kaarten
en prenten geven een prachtig beeld van de wereld
om het verdwenen IJ. Landschapsfotograaf Chris
Schaatsbergen zorgde voor foto's van de situatie
anno 2020. Want hoewel grote delen van de IJ-dijken
verdwenen zijn onder snelwegen, woonwijken en
havens, slingeren ze op andere plekken gelukkig
nog steeds langs de oude oevers van het IJ.
stichting Uitgeverij Noord-Holland
U
ISBN 978-94-92335-25-8
9
78949^’335258
