A,
11
120
Huizen langs de dijk
Een verhaal apart vormt het deel van de Oostzanerzee-
dijk van de Hogen- of Zaanderdam tot het zuideinde van
Oostzaandam. In 1740 klaagden 80 bewoners van huizen
langs dit deel van de dijk bij de Gecommitteerde Raden
als superintendenten over de zware onderhoudsplicht
waarmee zij waren belast. Verhogingen van de zeedijk
werden vanouds bekostigd uit een omslag over de lan
derijen, maar dat gold niet voor de stukjes dijk voor hun
woningen. Als dijkgraaf en heemraden dat verordon
neerden moesten zij zelf de straat voor hun huis opbre
ken, de dijk verhogen en daarna de straat weer herstel
len. Dat viel niet meer op te brengen. Vroeger kon men
over de dijk heen kijken, nu had hij een hoogte van 12%
voet (bijna 4 m) boven het vloedpeil. Daarom verzochten
zij aan de Raden dat de regenten van Oostzaan hun het
octrooi lieten zien waarop deze regeling gebaseerd was.
Dat bestond natuurlijk niet en op 14 juli 1740 bepaal-
den de Gecommitteerde Raden dat voortaan drie vierde
van de kosten van verhogingen voor rekening van de
huiseigenaren kwamen en één vierde ten laste van de
ingelanden.30 In 1801 was er weer gedoe rond de panden
langs de dijk. De deskundige dijkbaas van Oostzaan,
Arent Jacobsz. Latenstein31, wees toen op de sloop van
gebouwen ongeacht het seizoen. Met name in de winter
was dat niet zonder risico. Door het weghalen van mu
ren, kelders en funderingen verloor de dijk steun, zeker
als het pand in het dijktalud stond. Hij stelde daarom
voor sloopwerk in de maanden oktober tot en met
februari tegen te gaan en bovendien hieraan de voor
waarde te verbinden dat de uitgravingen netjes hersteld
werden. Hierbij speelden tevens de kosten een rol omdat
in 1801 opgeteld 200 schaft ca. 890 m3) klei nodig was
geweest om de gaten te vullen, kosten 1.200 gulden.32
HET IJ ROND
De bebouwing van Oostzaandam langs de Oostzanerzeedijk (noorden links).
Linksonder de Hogendam te Zaandam met de sluizen. Detail uit de kaart van het
hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen door C.W.M. Klijn, 1825. WA.
w
kV
