37
Voordat Adriaen Stalpaert van der Wiele eind 1543
rentmeester van de Hondsbossche en Duinen van Petten
werd, had hij al een lange staat van dienst. Hij stamde uit
een voorname burgerlijke familie en was al jong befaamd
om zijn nauwkeurigheid, bekwaamheid en nuttigheid.
Stalpaert van der Wiele was getrouwd met Eva van
Mierop, de dochter van meester Vincent van Mierop,
heer van Ketel in Delfland en een machtige functionaris
in de Rekenkamer. Stalpaert van der Wiele werd in 1524
hoogheemraad van Rijnland en was verantwoordelijk
voor de portefeuille financiën. Een jaar eerder werd hij
lid van de Rekenkamer en rentmeester van Kennemer-
land. In dit laatste ambt was hij ook rentmeester van
Amstelland, Waterland en de Zeevang en Muiden en
Gooiland. Karel V schakelde hem diverse malen in voor
onderzoeken naar de waterstaat in het Noorderkwartier.
Op basis van een samen met een andere commissaris
uitgebracht advies bepaalde keizer Karel eind 1544
onder andere dat de laatste open zeegaten in Edam en
bij Krommenie met sluizen afgesloten moesten worden.
Voor het beheer van die sluizen werd in 1565 een nieuw
waterschap ingesteld, het bekende Hoogheemraadschap
van de Uitwaterende Sluizen.
Het Hof zal zich niet om de tuin(staak) hebben laten
leiden door allerlei bijkomende argumenten als de
dijken die hoog genoeg waren. Natuurlijk wist het Hof
alles van de doorbraken in 1508 en 1509. Er waren de
nodige commissarissen poolshoogte komen nemen in
die tijd en de verslagen had het Hof onder handbereik.
Het doorslaggevende argument zal zijn geweest wat
Philips de Goede en in zijn spoor Willem van Beijeren,
bastaard van Holland, duidelijk hadden gemaakt.
De oppervlakte van het poldertje was bij lange na niet
toereikend om zelf de bouw en het onderhoud van de
Nieuwedijk te bekostigen, toen en nu niet. En daarbij
kwam dat het Geestmerambacht en de Schager en
Niedorper Koggen vanaf de bouw die dijk onderhielden
en hun bijdrage aan de Hondsbossche betaalden.
screven eijscher alhier op hen gedaan ende genomen,
ende compenseert de costen van desen processe om rede
nen den selffen Hove daer toe porrende [aansporende]’.
Adriaen Stalpaert van der Wiele 1496-1557)72
Adriaen Stalpaert van der Wiele. Bureau d’Iconographie, Brussel.
71
72
BURGHORN VAN KWELDER TOT POLDER
Hier is waarschijnlijk gemeten met de Hondsbossche morgen (0,938 ha)
van 800 roeden. In de Geestmerambachts morgen gingen 600 roeden.
Van Zwet (2009), 523.
Kader gebaseerd op Van Tielhof en Van Dam (2006), 93; Borger en
Bruines (1994), 33-34;Braake (2007), 408.
