in den Niederlanden
Pi.Fii.
zu anderen Zwecken ist verboten
Der Wehrmachlsbefehlhaber
IDeichsverteidigungsmateris
I Eigenmachtige Malerialenlnah
59
rr i
Voedselvoorziening personeel
Waren die arbeidsvoorwaarden dan wel zo goed, zoals de
dijkgraaf eerder had opgemerkt? Nee, want de beloning
was, volgens Hollander, maar matig. Als voormalig voor
zitter van de inmiddels verboden vakbond, liet hij niet na
om aan de “knappe koppen” van het bestuur te vragen
toch een gaatje te vinden om hun beloning te verbeteren.
Maar Kamp kon niet anders dan antwoorden dat er geen
loonsverhogingen mochten worden toegekend. Toch zou
het bestuur “al het mogelijke doen, wat in deze gedaan
kon worden”. Met deze vage toezegging en een herinne
ring rijker verlieten de mannen de vergaderzaal.176
Half november 1944 stuurden de stokers van gemaal
Halfweg een noodkreet naar het bestuur van Rijnland
vanwege het gebrek aan voedsel. De mannen maakten
werkweken van ruim 85 uur en aten dientengevolge ook
meer dan de toegewezen hoeveelheid. En niet alleen dat,
de waterstanden waren door de vele regenval abnormaal
hoog en door de warmte van de op volle toeren draaien
de machines “schroeide” het werkgoed hen van het lijf,
zodat ze er “in lompen bij kwamen te lopen”. Het perso
neel vroeg het bestuur dus om extra eten en werkpak
ken. Het college besloot daarop 5.000 gulden beschik
baar te stellen voor het inkopen van levensmiddelen
voor het gehele personeel van Rijnland, dat uit ongeveer
90 mensen bestond.177 De algemene vergadering keurde
achteraf het krediet van 5.000 gulden goed. Inmiddels
was daar al 4.000 gulden van uitgegeven. De oproep aan
kwekers en tuinders in Rijnlands werkgebied om goed
koop levensmiddelen ter beschikking te stellen leverde
gelukkig resultaat op.178
4
jt
178
GEEN SOLDAAT KAN DE POLDER REGEREN!
Om vorderingen van dijkmateriaal te voorkomen, stapten de gezamenlijke hoofdingenieurs-
directeur van Provinciale Waterstaat in de herfst van 1943 naar directeur-generaal W.L.Z. van
der Vegte, de opvolger van Spitzen. Deze wist via het Referat Wasserwirtschaft van Kiel bij de
Wehrmacht te bereiken dat bij opslagplaatsen borden met deze tekst mochten worden geplaatst.
Commissaris der provincie Backer maakte een en ander op 25 november 1943 in een circulaire aan
de waterschappen bekend. Dit bord is afkomstig uit de Beemster. ‘Pi.Fü’ staat hoogstwaarschijnlijk
voor Pionier Führungsstab. Foto M.L. Slot-Dekker. Collectie Historisch Genootschap Beemster.
176
177
RAA, tg. 86.2.014, NHNK, inv.nr. 34, notulen D&H, 27-1-1944.
HHR, tg. 1.1.2, inv.nr. 557, brief personeel te HalfWeg, 15-11-1944 en
besluit D&H, 6-12-1944.
HHR, tg. 1.1.2., inv.nr. 89, notulen VV, 14-3-1945; inv.nr. 557, brief
De Gruyter aan kwekers en tuinders, 1-2-1945.
