43
schap geen algemeen bestuur. Het DB bestond uit een
dijkgraaf en vier heemraden, één vanuit de gemeente en
3 namens bepaalde categorieën ingelanden. Burgemees
ter Gerrit Gesina Loggers fungeerde vanaf de oprichting
van het heemraadschap als heemraad van de gemeente.
Hij werd net als Van Reenen geïnterneerd en zat van 13
juli 1942 tot 21 december 1943 vast in Sint-Michielsge-
stel. De NSB’er Aris Saal trad in juli 1942 aan als nieuwe
burgemeester. Het bestuur van het heemraadschap
deed er ondertussen net als in Bergen het zwijgen toe,
maar hier mislukte deze tactiek. In november 1943
meldde commissaris der provincie Backer dat hij de
secretaris-generaal van het departement van Waterstaat
had geschreven Loggers ook als heemraad ontslag te
verlenen. Het DB van het heemraadschap legde zich hier
eensgezind, dus inclusief NSB’er Oege Venema, niet bij
neer. Het beriep zich op het Bijzonder reglement van be
stuur van het heemraadschap en het benoemingsbesluit
waaruit niet bleek dat de heemraden namens bepaalde
groepen of instanties zitting hadden. De motivatie van
Backer was dus onjuist. Dit maakte echter geen indruk.
Generalkommissarfür Verwalting undJustiz Wimmer
ontsloeg Loggers op 22 april 1944. Na hiervan in kennis
te zijn gesteld, sprak Loggers de wens uit dat het DB zijn
werk spoedig “in voor ons land en volk betere omstan
digheden [zou] kunnen verrichten”. De gemeente zette
Saal bovenaan de lijst om Loggers op te volgen. Hij werd
natuurlijk benoemd. Echt ontslagen als heemraad is Saal
nooit. Dat was niet nodig omdat hij op 1 januari 1945
periodiek had moeten aftreden en bij de bevrijding nog
niet was herbenoemd.125
Polderbestuurder en burgemeester:
Van Reenen en Loggers122
Hendrik van Reenen was in 1923 zijn vader opgevolgd
als burgemeester van Bergen en daarna ook als voor
zitter van de Damlanderpolder, Oudburgerpolder en De
Vier Gecombineerde Polders. Dat laatste waterschap was
een samenwerkingsverband voor de bemaling van de
Oudburgerpolder, Zuurvenspolder, Zuider- en Midden-
Rekerpolder en Noorder Reker- en Mangelpolder.
Op 14 augustus 1942 werd burgemeester Van
Reenen door de Duitsers ontslagen en als gijzelaar geïn
terneerd in Haaren en daarna in Sint-Michielsgestel. De
NSB’er Jan Fijn werd benoemd tot nieuwe burgemeester
van Bergen. Desondanks herkozen de ingelanden Van
Rheenen in december 1942 met algemene stemmen
tot voorzitter.123 In januari 1943 liet hij echter vanuit
het kamp weten niet meer voor een herverkiezing in
aanmerking te willen komen. Van Reenen bleef hierbij
ondanks herhaalde warme en dringende oproepen van
het polderbestuur. In april 1943 koos het bestuur
daarom C. Bijl tot nieuwe voorzitter. Bij de Vereniging
van Polders en Oningepolderde Landen onder Bergen
en de Damlanderpolder nam Jb. de Waard het voorzit
terschap waar. Er werd geen extra vergoeding voor dat
waarnemerschap bij de provincie aangevraagd om de
NSB-commissaris van de provincie niet op het idee te
brengen Van Reenen te ontslaan.124
In de Wieringermeer deed zich een vergelijk
bare situatie voor. Omdat het overgrote deel van de
grond in de polder van de Staat was, had het heemraad-
118
123
119
124
120
121
125
122
GEEN SOLDAAT KAN DE POLDER REGEREN!
In vele kleine waterschapjes was geen sprake van een bij KB benoemde
dijkgraaf, maar kozen de ingelanden een voorzitter, zo ook in de Oud-
burgerpolder.
In juni 1943 werd Van Reenen uit het kamp ontslagen wegens een ernstige
zenuwaandoening en opgenomen in een inrichting. Door zijn zwakke
lichamelijke en geestelijke gezondheid keerde hij in 1946 niet meer terug
als burgemeester en waterschapbestuurder. Hij overleed in 1972.
RAA, tg. 82.2.018, heemraadschap Wieringermeer, inv.nr. 69; inv.nr. 2,
notulen DB, 7-6-1945. Zie verder over Saal de betreffende kadertekst in
het hoofdstuk ‘Wieringermeer 1945: “Heute wird alles wasser”’.
Burgemeester H.D.A. van
Reenen in ambtskostuum,
1930. [Onbekend] collectie
RAA FO 200889.
G.G. Loggers. [Onbekend]
collectie RAA FO 3010112.
NA, tg. 2.09.09, inv.nr. 6287 (PRA Alkmaar 6145); inv.nr. 107636 (PF
Amsterdam G 6609); tg. 2.04.67, ZA, inv.nr. 32185.
RAA, tg. 84.2.037, waterschap Schermeer, inv.nr. 150, benoeming/ontslag
D&H.
NA, tg. 2.09.09, CABR, inv.nr. 1240 (PRA Alkmaar), inv.nr. 15272 (Tribu
naal Alkmaar) en NA, tg. 2.04.67, ZA, inv.nr. 3467.
NHA, tg. 456, KCdK, inv.nr. 494; RAA, tg. 84.2.037, waterschap Schermeer,
inv.nr. 150, benoeming/ontslag D&H.
Deze info is gebaseerd op RAA, Aten, inleiding Inventaris archief
Vereniging van polders en oningepolderde landen onder Bergen en idem,
inleiding inventaris archief Oudburgerpolder.
