Restanten van de betonbekleding in de Westerlanderdijk tussen
De Haukes en De Hoelm. Foto Chris Schaatsbergen, augustus 2017.
Vervanging van het oude houten paalscherm van de Bierdijk door
betonplaten, 1924. Historische Vereniging Wieringen, database nr.
HVWF 3606.
missie ingesteld met als opdracht de toepasbaarheid
van beton in zout water te onderzoeken. Voorzitter
werd Pieter van Foreest, die als dijkgraaf van de
Hondsbossche grote interesse voor beton aan de dag
legde. Hij stond in contact met jhr. R.E.L. de Muralt.23
Deze had als ingenieur van het Waterschap Schouwen
na de stormvloed van maart 1906 een goedkope, snelle
en succesvolle dijkverhoging gerealiseerd door het aan
brengen van ongeveer een meter hoge betonnen platen
op de kruin. In 1912 liet dijkgraaf Van Foreest aan de
Hondsbossche bij Camperduin een nieuw strandhoofd
aanleggen dat in plaats van basaltzuilen een bekleding
kreeg van gewapend-betonplaten.24
Ook op Wieringen vond het nieuwe materiaal
al vrij vroeg toepassing. In 1910 werd beton gebruikt
voor de bekleding van de Westerlander dijk. En op
2 augustus 1916 verscheen van de hand van W. Coumou,
opzichter van RWS, een rapport over ervaringen met
gewapend beton aan de Noorderdijk. We volgen zijn
enthousiast relaas:
"In de jaren 1914 en 1915 werd op het eiland Wierin-
gen voor de eerste maal bij wijze van proef overgegaan
tot het vervangen van houten paalschermen door een
scherm van gewapend beton en wel op dat gedeelte van
het eiland dat zeer aan wind en golfslag is blootgesteld.
De ervaringen zijn zeer gunstig te noemen. Op 10 no
vember 1914 kwam het eerste deel gereed. Twee dagen
later werd het blootgesteld aan een hevige Noord
Westelijke wind waarbij het water tot een hoogte van
1,74 m NAP opwoei. Na afloop van dien storm zijn
enkele betonnen blokken die schoren en achterstaande
palen verbinden ontgraven, doch niet de minste schade
viel te constateren. In 1915 was het scherm voltooid.
Dit geheele scherm is op 13/14 januari 1916 aan een
ongekenden storm en golfslag blootgesteld geweest,
waarbij de windrichting haaks op het scherm stond en
het water een stand bereikte van 1,0 m NAP. Glansrijk
heeft het scherm toen den proef doorstaan; zelfs trad
niet de minste beschadiging of aforokkeling op, terwijl
toch het houten paalscherm meer of minder werd
beschadigd"25
Coumou zag nog een tweede voordeel van beton bo
ven hout, namelijk dat "het achterliggende aardprofiel
onbeschadigd blijft. Het teruglopende water na iederen
golfslag voert de grondslag mee tusschen de naden der
palen inzonderheid bij oude paalschermen".
Paalschermen werden in kringen van RWS
nog niet helemaal afgezworen. Men was in de loop
van de jaren tot de overtuiging gekomen dat de hoge
vooroever van Wieringen in combinatie met paalscher
men toch wel een gunstige invloed had op de golfop-
loop. Toch werden de houten schermen later over grote
lengten vervangen door, of uitgebreid met betonnen
golforekers. Dat was bijvoorbeeld het geval langs het
hoge land van Stroe en het oostelijk einde van de Bier-
dijk, waar een versleten houten paalscherm werd ver-
23 Lambooij (2013), 60-61. Als Tweede Kamerlid was De Muralt in 1918
mede-indiener van een motie waarin werd aangedrongen de dijken van de
IJsselmeerpolders zo sterk te maken dat ze een tijd lang de zee konden keren,
mocht de Afsluitdijk breken.
24 Lambooij (2013), 59 e.v.; Van Loo, Van Loo-Mulder (2006), 28-30.
25 NHA, tg. 355, inv.nr. 1082.
89
WIERINGER DIJKGESCHIEDENIS
