Havens binnen- of buitendijks?46
De Wieringer Zeewering vroeg ieder jaar de nodige bossen rijshout. Detail uit een panorama van het Noordzeekanaal te IJmuiden.
Aquarel door J. Takranen naar een litho door J.C. Greive, circa 1875. NHA, Provinciale Atlas - Prenten en Tekeningen, inv.nr. NL-HlmN-
HA_359_004103_M.
genoemd. Er was bijna 5.500 m2 steenbekleding ontzet
en losgeslagen. De Molgerdijk had 700 m3 grond uit
de buitenberm verloren en de Rinkewielsdijk 500 m3.
De schade aan de paalschermen en bekistingen viel
gelukkig mee.45
De vraag speelde al jaren waarom Wieringen nog
steeds geen haven had, terwijl vissers en schippers daar
al sinds 1838 sterk op aandrongen. Urk had allang een
haven en zelfs in de haven bij de nieuwe Ewijcksluis
van de Anna-Paulownapolder (1844) konden sche
pen schuilen. En de Wieringers? Ze moesten het doen
met de hoofden van Westerland en Den Oever. Laden
en lossen van landbouwproducten en vee gebeurde
gewoon aan de dijk. En wat te zeggen van de buiten
gewoon belangrijke wierhandel. Had de overheid dan
geen oog voor het eiland? Waarom reageerde die zo
afwachtend op de voortdurende adressen en rekesten
van de Wieringers?
Nu maakten de eilanders het de overheid
ook niet makkelijk. De schippers wilden voor hun
lichterschepen van 50 last (100 ton) - in 1877 twee
stuks - en 18 tjalken van 30 tot 50 last (60 tot 100 ton)
een haven bij Den Oever. De 70 vissers meerden hun
scheepjes van 10 tot 20 last (20 tot 40 ton) liever aan
bij de wiervelden aan de zuidkant, bij Westerland/De
Haukes. Sommigen drongen aan op een binnendijkse
havenkom bij Den Oever, waarbij de bestaande zeedij
ken werden doorbroken. Anderen waren content met
een beschermde loswal buitendijks. En wie moest zo'n
project betalen? Het dijkbestuur/heemraadschap of
de gemeente Wieringen, die geen van beide voldoen
de geld hadden? Of de Provincie - die ook maar een
beperkt budget had - of dan maar het Rijk?
40 Fusie van Waard-Nieuwland met het heemraadschap werd pas in 1972 gerea
liseerd.
41 NHA, tg. 135, inv.nr. 10.
42 Gelegen tussen het Buitenveld en de hoge gronden van Westerland.
43 NHA, tg. 355, inv.nr. 1079; tg. 156, inv.nr. 721.
44 Men sprak wel van vlechttuinen.
45 Verslag stormvloed 1883, 17-18, 23.
46 Over de havens: NHA, tg. 156, inv.nr. 414. Zie vooral de gedetailleerde studie
door Tijsen (2000).
WIERINGER DIJKGESCHIEDENIS
69
