K
/f
w
m
L
Amsteldiep droogt razendsnel op
-
Ook moderne dieptekaarten tonen aan hoe snel ver
anderingen in het geulenpatroon optreden. Zoals uit
een serie van 12 hydrografisch/bathymetrische kaarten
van de Waddenzee klip en klaar blijkt. In het kader van
deze uitgave gaat het met name over de (razend)snelle
verontdieping van het Amsteldiep. Na de realisatie van
de Afsluitdijk in 1932 is amper 30 jaar later (1965) het
diepe Amsteldiep sterk 'opgedroogd'. Nog eens 12 jaar
later (1971) vormde het Amsteldiep nog slechts een
'normale' wadgeul in een groeiend Balgzand. De ver-
ontdieping van deze wadplaat nam in de jaren daarna
alleen maar toe (1997) om ten noorden van Wieringen
zelfs uit te groeien tot een kweldergebied. Vanaf 1932
reikte het vloedwater via Marsdiep en een zich verdie
pende Texelstroom met een slome zuidwaartse bocht
(Dove Balg) voorbij Kornwerderzand tot aan de Friese
kust bij Zurich. Daar vertakt de wadgeul zich in een
vingervormige delta in de richting van een geul die
zich vanuit het noorden uitstrekt (Inschot). Deze geul
staat op zijn beurt weer in contact met het Vlie, dat in
omvang lijkt toe te nemen. In het algemeen is het op
merkelijk te zien hoe weinig de vormen van de huidige
wadplatenstructuur globaal verschilt van die zoals ge
tekend op de kaart anno 1573 van Christiaan Sgrooten
(zie p. 10). Is dat de verdienste van aanwezige harde of
taaie kernen? Ten slotte lijkt de Afsluitdijk bij nadere
beschouwing niet meer of minder dan een verlengde
1
bodemSgging (m)
-30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5
Hydrografisch-bathymetrische kaarten van het Marsdiep en de
Waddenzee, 1933 en 2009 (onder). In 1933, een jaar na de voltooiing
van de Afsluitdijk, was het Amsteldiep nog duidelijk als grote geul
te herkennen. Tegenwoordig is bijna niets meer van het Amsteldiep
over. Edwin Elias, Deltares.
projectie van de dijkplannen anno 1688, toen men met
de aanleg van een dijk vanaf de 'vastewal' (Koegras)
naar Wieringen de gevaarlijke zeestromingen wilde
weren.
Willem Messchaert
door de stroom zouden uitschuren. Kort na de bouw
werden bij een zware storm van 25 op 26 november
1925 de steenglooiingen op de noordelijke havendam
en de nieuwe paalschermen van de vissershaven zwaar
beschadigd. Daarom werd toen het houten scherm
vervangen door een scherm van ijzeren damplanken.
De dijken en havens bij Den Oever hebben
door de aanleg van de nieuwe Afsluitdijk grote ver
anderingen ondergaan. Dijkverhogingen waren de
eerste jaren aan de orde van de dag. Ondermeer van de
Noorderhavendam en de Zuider Oeverdijk. Langs deze
dijk werd tevens een nieuwe loswal aangelegd. Om de
aansluiting van de Afsluitdijk mogelijk te maken, nam
de Dienst Zuiderzeewerken in juli 1922 het beheer van
de hele Oeverse en Stonteldijk over van het heem
raadschap met de bedoeling die aan te passen aan de
nieuwe situatie. Men sprak voortaan van de Omgeleg
de Stonteldijk.40
De door Ringers bewoonde villa Waterkeer in Westerland.
Foto Chris Schaatsbergen, augustus 2017.
40 Over de immense consequenties van de Afsluitdijk voor het peil in de
Waddenze, de veranderingen in de zeestromingen en de onbedwingbare
zandhonger van het wad: Deen (2014), 320 e.v.; Lambooij (2013), 66 e.v.
WIERINGER DIJKGESCHIEDENIS
99
