LANDWEGEN
Os
Katwijk aar'Zee
Scheveni'ngen
2fdiensi op G re al Yarmouth
.mklausri
Igotdorp1-
S^Katwij'
YREWBURi
Aft. 1. Overzicht van het
gekarteerde gebied op de kaart
van aft. 2.
ina'cker
PaulSchevenhoven
Een lange kaart
De kaart die Jan Pietersz. Dou in 1634 vervaardigde
van de weg tussen het huis Den Deijl onder Wassenaar
en Den Haag heeft een bijzonder formaat. Dou maakte
de 4,66 m lange en 0,40 m brede kaart in het kader van
een plan van dijkgraaf en hoogheemraden van Rijn
land om deze weg tot een "rijwech", een voor voertui
gen berijdbare weg te maken.
Het toezicht op doorgaande wegen, ook wel
heerwegen genoemd, was een van de bevoegdheden
die dijkgraaf en hoogheemraden van Rijnland in de
loop van de 15e en de 16e eeuw verkregen hadden.
Een andere categorie wegen vormden de zogenaamde
lijdwegen. Deze waren meestal van minder belang dan
heerwegen, maar hadden toch een openbaar karakter
en konden ook belangrijke verkeerswegen zijn. Het
toezicht op het onderhoud van lijdwegen werd uitge
oefend door de plaatselijke ambachtsbesturen.98
De weg die vanuit Den Haag door het Haagse
Bos in noordoostelijke richting naar Den Deijl en
verder in de richting van Leiden loopt, was in de
17e eeuw in geen enkel opzicht te vergelijken met de
moderne Rijksstraatweg, tegenwoordig bekend als de
N44, die de gemeente Wassenaar doorsnijdt. Uit een in
1629 opgemaakt proces-verbaal over de toestand van
de weg ter hoogte van de huidige Haagse wijk Marlot
blijkt dat de onverharde weg een tamelijk breed spoor
door het landschap vormde, niet duidelijk begrensd en
als gevolg van het graven van een sleuf in het midden
ter hoogte van het huis De Blauwe Kamer onbruikbaar
voor wagens.99
Uit declaraties die de landmeter, de secretaris
van de heerlijkheid Wassenaar en de waard van het
huis Den Deijl bij het bestuur van Rijnland ingele
verd hebben, kunnen wij de activiteiten van Dou met
betrekking tot de weg in de periode van juli 1634 tot
januari 1635 reconstrueren. Van 17 tot 19 juli inspec
teerde hij de weg, samen met Rijnlandse functiona
rissen. Op 24 juli plaatste hij bakens tussen Den Deijl
89 HHR, ALP, inv.nr. 79, z.p.
90 Ibidem, inv.nr. 563.
91 Ibidem, inv.nr. 3.
92 Zie de biografische schets in deze uitgave; 'Leven en werk van drie generaties
Dou'.
93 ELO, archief notarissen ter standplaats Leiden (oud notarieel archief), XX,
Archief van notaris Jan Pietersz. Dou, 1618-1634, inv.nr. 281, fol. 49.
94 Zie de kaart van Rijnland van 1615. HHR, collectie kaarten, A-4071.
95 HHR, ALP, inv.nr. 79.
96 Ibidem, inv.nr. 17.
97 Ibidem, inv.nr. 79; inv.nr. 80; inv.nr. 81, fol. 129 en 129v.; inv.nr. 82, fol. 128v.;
inv.nr. 83, fol. 67v.; inv.nr. 84, fol. 49v.
98 HHR, OAR, inv.nrs. 2647-2650. Zie ook Clazing (1980).
99 Ibidem, OAR, inv.nr. 8280.
DOU, LANDMETERS IN RIJNLAND EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER, 1600 1680
79
