Aft. 5. Kaart van het land tussen de Noordzee en het Wijkermeer met een ontworpen kanaal, 1634. Manuscript in kleur, 71 x 93 cm. Rechtsonder
ligt Spaarndam, waar Rijnland zijn boezemwater door een aantal sluizen in de Spaarndammerdijk op het IJ loosde. Verder naar het westen lig
gen Santpoort, hier abusievelijk aangegeven als "Santvoort", en het huis Brederode. Helemaal in het noorden liggen Beverwijk en Wijk aan Zee.
HHR, collectie kaarten, A-1878.
Aanleg van een kanaal zou meer stroming opleveren
en water uit het Wijkermeer en het IJ kon direct naar
zee afgevoerd worden. Dat maakte de uitwatering van
Rijnland gemakkelijker met een lagere waterstand in
het Haarlemmermeer als gevolg. Uit het verslag van de
commissie blijkt dat de Breesaap bestond uit geest
grond en duinen. Hoge duinen waren er weinig of niet,
alles was van een gemiddelde hoogte. Een kleine geul
of "waterrel" voerde water van landen in de Breesaap
tussen de duinen door over het strand naar zee. Deze
geul is op de kaart te zien, iets ten noorden van het
ontworpen kanaal.
Dou vertelde aan de commissie dat hij enige
jaren eerder op verzoek van enkele particulieren op die
plaats het water van de Noordzee gepeild en gewater
past had ten opzichte van het binnenwater van het IJ
of Wijkermeer. Hij liet de commissie de aantekenin
gen zien die hij indertijd gemaakt had. Dou had toen
vastgesteld dat eb en vloed in de Noordzee gewoonlijk
6 voet (bijna 1,90 m) verschilden, terwijl de waterstand
in het IJ of Wijkermeer bij eb en vloed niet meer dan
1,5 voet (ruim 0,45 m) verschilde. De afstand tussen
Noordzee en Wijkermeer schatte hij op 1.300 roeden
(bijna 5 km). Volgens hem zou er ter plaatse gemak
kelijk een opening door de duinen gemaakt kunnen
worden om zo meer water te kunnen lozen.
De commissie gaf Dou opdracht een kaartje
te maken en dat met zijn peilingen en waterpassingen
aan de secretaris van Rijnland te overhandigen. Op
10 mei was hij hier mee klaar. De commissie reisde
na de ontmoeting met Dou verder. In Halfweg bekeek
zij de mogelijkheid om naast de drie uitwateringsslui-
49 HHR, archief Rijnland 1858-1958, vl. inv.nrs. 3198-3199.
50 Ibidem, vl. inv.nrs. 2484, 5100, 5852; archief Rijnland 1959-1986, inv.nr. 1181.
51 Joustra, Aten (2009), 81.
DOU, LANDMETERS IN RIJNLAND EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER, 1600 1680
55