Deze procedure is een voorbeeld van de vele
processen die Rijnland en Schieland voerden om
de jurisdictie in deze polder op de grens van beide
waterschappen. De bron voor deze geschillen lag in de
tweede helft van de 14e eeuw. Het ambacht Zegwaard
lag in Rijnland en waterde vanouds via de Zwieter-
sluis af op de Oude Rijn en verder via de sluizen van
Spaarndam op het IJ.21 Bij oorkonde van 12 augustus
1373 verleende hertog Albrecht van Beieren de "goeden
luden vanden Zegwert" toestemming hun afwatering
te verleggen van Spaarndam naar de Hollandse IJssel
via de ambachten Bleiswijk en Nieuwerkerk.22 Deze
situatie heeft niet lang bestaan, want al in 1386 stond
hertog Albrecht de hoogheemraden van Schieland toe
deze afwatering te verleggen naar Rotterdam, waarbij
het water via de Rotte werd afgevoerd.23
Tm isi ixp Pii_v
prikte in tj/fl/ittï i
H>lti Jtfyfttifrfls 'M
'X*/aïi}t/i ijvw Sf'7t'C'(KV/ '$k/*fl<>{
•ij'tjHz'A ifrtrife ^ijfi/.ttrdi
Aft. 7. Kaart van het op Schieland afwaterende deel van het ambacht Zegwaard: de Binnenwegse polder, 1633. Noorden linksonder.
Manuscript in kleur, 42 x 59 cm. Dou bracht hiermee een gebied in kaart dat decennialang inzet was van geschillen om de jurisdictie tussen
Rijnland en Schieland. HHR, collectie kaarten, A-1068.
Het ambacht Zegwaard verlegde dus zijn
afwatering van Rijnland naar Schieland. Dat wil
zeggen: dat deel van het ambacht dat ten oosten van
de Zegwaardse weg lag, de latere Binnenwegse polder.
Waarom dit nodig was, blijkt uit de oorkonde uit 1373
niet. Er werd hiermee wel een moeilijke juridische situ
atie gecreëerd, want wie kon nu zeggenschap uitoefe
nen in de Binnenwegse polder: Rijnland of Schieland?
De oorkonde uit 1373 werd op dit punt in de loop van
de geschiedenis op verschillende manieren geïnterpre
teerd, getuige de vele processen die over de jurisdictie
zijn gevoerd tussen de beide hoogheemraadschap-
pen.24 Nog in 1915 ontspon zich hierover een discussie
tussen dr. A.A. Beekman en mr. S. Muller Hzn. Viel nu
alleen de nieuwe watergang onder de jurisdictie van
Schieland, of toch het gehele op Schieland afwaterende
gebied?25
J.L. van der Gouw heeft de situatie iets meer
inzichtelijk gemaakt in zijn boek over de landscheidin
gen tussen Rijnland, Delfland en Schieland. Naar zijn
opvatting bleef de polder tot de jurisdictie van Rijn
land behoren en kwam alleen de financiële afcandeling
rondom de afwatering onder toezicht van de hoog
heemraden van Schieland. Het ambacht Zegwaard
betaalde daarom zowel aan Rijnland als Schieland het
penninggeld (bestuurskosten). Toch was het ook voor
de tijdgenoten niet helemaal duidelijk waar precies
de juridische grenzen lagen. Regelmatig werden er
40
DOU, LANDMETERS IN RIJNLAND EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER, 1600 1680
