DE OVERZICHTSKAART VAN 1647
Aft. 1. Overzicht
van de gekarteerde
gebieden op de in dit
hoofdstuk afgebeel
de kaarten. Nr. 1, zie
de kaart van aft. 2;
nr. 2, zie aft. 3.
Gert Koese
Vanaf het begin van de 17e eeuw lieten veel water
schappen in Holland een grote kaart maken van hun
beheersgebied. Zo'n kaart diende een tweeledig doel.
Het was praktisch om in een tijd dat reizen niet een
voudig was op de diverse vergaderlocaties in het soms
uitgestrekte beheersgebied te kunnen beschikken over
een nauwkeurige kaart om kwesties snel geografisch
te kunnen duiden. De kaarten hadden ook een repre
sentatieve functie. Vaak werden ze fraai ingekleurd
en voorzien van rijk versierde randen met daarop de
familiewapens van het op dat moment zittende college
van dijkgraaf en hoogheemraden. Ze kregen een cen
trale plaats in de gemeenlandshuizen en werden aan
andere relaties als blijk van vriendschap toegestuurd.
Rijnland, Delfland en Schieland gaven voor
deze traditie de aanzet door in 1610 aan de landmeter
Floris Balthasars opdracht te geven het gehele gebied
van de drie hoogheemraadschappen in kaart te bren
gen. Het resultaat was mooi, maar niet erg nauwkeurig.
Reden waarom Rijnland enkele decennia later besloot
een nieuwe kaart te laten maken. Op 19 maart 1639 ga
ven dijkgraaf en hoogheemraden schriftelijk opdracht
aan de landmeters Jan Jansz. Dou en Steven Pietersz.
van Broeckhuysen om Rijnland en zijn aanpalende ge
bieden opnieuw in kaart te brengen. Beide landmeters
hadden hun sporen al verdiend voor Rijnland. Ze gin
gen voortvarend aan het werk, maar het bleek onmo
gelijk om zonder de expertise van lokale deskundigen
deze grote opdracht te klaren. De landmeters schreven
daarom uit naam van dijkgraaf en hoogheemraden
een brief aan de schouten van de in Rijnland gelegen
ambachten met verzoek om op het gemeenlandshuis in
de Leidse Breestraat te verschijnen met twee bekwame
personen die "goede ende perfecte kennisse" hadden
van de ambachtsgrenzen en de wateringen, vaarten,
1 Van Iterson (2009), 5.
2 Sluijter (1994).
DOU, LANDMETERS IN RIJNLAND EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER, 1600 1680
29
