w
Toen de plannen eenmaal waren gemaakt en
nadat het land opnieuw twee stormen van kaliber had
meegemaakt, volgden de gebeurtenissen elkaar snel op
- maar toch: wat heet snel? In november en december
en februari hadden de stormen plaats. Twee dagen na
de eerste storm kreeg de abt de middelen in handen
voor de financiering. Dat gebeurt duidelijk onafcan-
kelijk van die eerste storm. Het is zelfs de vraag of de
abt op dat moment in Egmond was en niet ergens in
den lande in de aanwezigheid van Willem II. Op 31
juli 1249 verschaft de abt zich de financiële middelen
voor de bouw van de dijk. Waarom wacht hij daarmee
ruim een half jaar? Kostte het zoveel moeite een koper
te vinden? Of was er een andere reden? Moest de abt
eerst zicht krijgen op de kosten die de aanleg van die
nieuwe dijk met zich zou meebrengen? Kortom, moest
er eerst een begroting worden gemaakt, een tracé
worden vastgesteld, een bestek worden gemaakt? Dat
kost natuurlijk tijd. Moest hij eerst zijn convent en zijn
kapittel ook nog overtuigen van de noodzaak?
Tenslotte waren de nodige onderhandelingen
tussen de vertegenwoordigers van de hoevenaren en
de abt nodig. Daarvoor moesten de vertegenwoor
digers van de hoevenaars naar Egmond komen en
thuis opnieuw overleggen. Je kon op vele manieren
heen en weer reizen tussen Egmond en villa scagha.
Over de dijk, over paden binnendoor, per boot over
het St. Maartenszwin en via de Rekere en het Berger
en Egmonder Meer, en via het strand. Mogelijkheden
genoeg in alle seizoenen. Er zal sprake geweest zijn van
het nodige getouwtrek, het nodige overleg op de thuis
fronten. De abdij moest een 'gevoelige' veer laten wat
de zeggenschap over de hoevenaars betrof, zij stond
de landerijen van de villa scagha in erfpacht af. Dat
is werkelijk iets anders dan de volledige zeggenschap
hebben over het land en over de mensen. In dit opzicht
waren er voorbeelden uit zijn eigen tijd genoeg. De
graaf zelf schonk her en der mensen de vrijheid, ont
sloeg ze uit hun dienstbaarheid, andere bezitters van
Hoge Heerlijkheden deden dat ook. Een belangrijke rol
daarbij speelde het opkomen van de steden, waarheen
mensen hun toevlucht konden zoeken en hun vrijheid
verwierven als poorter.
De oorkonde en de graven van Holland
Kort geleden wees Marco Mostert op de politieke
dimensie van de oorkonde van 1250.113 De oorkonde
speelt inderdaad een rol in de ambities van de graaf
van Holland. Zowel Willem II als zijn voorgangers
streefden al lange tijd naar de onderwerping van
West-Friesland. Willem II, de Rooms-koning, sneuvel
de in 1256, pas 22 jaar oud, tijdens zijn veroverings-
Zegel van Willem II. Het toont de vorst als Rooms-koning.
A. Delfos naar D. Kuipers, tweede helft 18e eeuw.
Rijksmuseum Amsterdam, objectnr. RP-P-OB-50.106.
oorlog in de buurt van Hoogwoud. Hij is de vader
van Floris V, de graaf die uiteindelijk West-Friesland
onderwierp in 1289.114 Die onderwerping zal onge
twijfeld niet het gebied van de abdij hebben betroffen
noch de overige bezittingen van de abdij in de regio.
De abdij was nauw gelieerd aan de graven van Holland,
die relatie is al oud. Dirk I en Dirk II stichtten indertijd
het klooster, Dirk II liet de abdijkerk bouwen. Daar
mee waren ook hun nazaten kerkheer, ze hadden en
behielden eeuwenlang grote zeggenschap over de abdij
en wat er gebeurde, inclusief het recht van benoeming
van de abten. Dat hun advocatuur - het recht en de
plicht de abdij in rechte te vertegenwoordigen - lang
zaam maar zeker werd overgenomen door het huis
113 Mostert (2015).
114 De Graaf (2004).
DE SCHAGERDAM EN DE ABDIJ VAN EGMOND
83