If M h l J&I8 i - :imr .ilrwtMm- «tuw^flnuil fill J jwnflrr ags, Graaf Dirk II en gravin Hildegard leggen het door hun geschonken evangeliarium neer op het altaar in de abdijkerk van Egmond, mo gelijk bij de wijding van de kerk in 975. Het bewuste evangeliarium is ontstaan in Noord-Frankrijk in het derde kwart van de negende eeuw. Dirk en zijn vrouw voegden achterin twee illustraties toe, waaronder deze. Het gaat om de oudst bekende afoeeldingen van Hollanders. Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. De villa scagha Tot de giften van Dirk II aan het klooster van Egmond aan het eind van de 10e eeuw behoren zes hoeven genaamd villa scagha, de tekst in het Liber Sancti Adalberti luidt: 'in villa scagha nominata sex mansas'.60 Het woord Scagha komt in geschriften van de abdij van Egmond in verschillende vormen voor: villa scagha, in Scagon (of Scagan).61 In de Annales Egmundenses (de Egmondse Jaarboeken) staat nog: 'et villam Fresonum que Scagen dicitur (in de Friese villa dorp) die Scagen wordt genoemd.62 Hier gaat het om het gege ven dat tijdens een van de schermutselingen tussen de graaf en de West-Friezen een of meer delen van het dorp Schagen in brand worden gestoken, uiteraard niet bezittingen van de abdij. Deze benamingen van Schagen zijn genoteerd in de 12e en 13e eeuw. Ook de abt van Egmond heeft het in de oorkonde van 1250 over ons land nabij Scaghen. Het begrip 'villa scagha' kan mogelijk het best worden vertaald met landgoed Schagen (ook al wordt daaronder tegenwoordig iets anders verstaan), of liever nog ons landbouw- en veeteeltbedrijf Schagen, dat eind 10e eeuw zes hoeven of boerderijen omvatte. Het gaat erom dat het woord hoeve niet uitdrukt wat het begrip villa inhoudt. Het is eerder een dorp bestaande uit een hoofdgebouw en een aantal hoeven (de mansas), al of niet in de directe omgeving van of naast dat hoofdgebouw. Bij dit scagon, deze villa scagha, gaat het niet om het dorp en sinds 12 mei 1415 de stad Schagen. Die plaats ligt immers een paar kilometer ten oosten van de landerijen van de abdij. De villa is echter wel de naam gever van de nederzetting Schagen. Het woord scagon betekent bij de bosjes of bij de struiken. Hoe dat land er bij lag, hoe het eruit zag, is uiteraard niet bekend. Het enige wat hieruit valt af te leiden is, dat de aanwezig heid van die bosjes moet zijn opgevallen. Anders is een dergelijke naamgeving zinloos. 40 DE SCHAGERDAM EN DE ABDIJ VAN EGMOND

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 2015 | | pagina 41