TERUGBLIK EN VOORUITZICHT
Omarming op de Zeewering of hoe Den Helder de Zeewering omarmde tijdens de 'Napoleonwandeling' in september 2011. Collectie Helderse Historische
Vereniging.
De Helderse Zeewering: een unieke dijk waarvan
de geschiedenis nauw verbonden is met die van het
Zeegat van Texel, het Marsdiep. Een bedreigde ligging:
getijstromingen houden dit zeegat in stand, maar wij,
mensen, pretenderen die stromingen in bedwang te
kunnen houden door een zeewering. Voor zover die
stromingen dat toelaten. Tegelijk houdt de dijk het
Marsdiep op diepte. De scheepvaart van de Zuiderzee
steden, Amsterdam voorop, heeft daar al eeuwen baat
bij. Het bezorgde Den Helder recenter ook zijn plek als
belangrijkste marinehaven van Nederland.
Honderden jaren is geprobeerd de dijk op
zijn plaats te houden. Dat is tijden niet gelukt. Elke
anderhalve eeuw vormen zich aan de Noorderhaaks
nieuwe zandplaten die vervolgens vastgroeien aan
de Texelse zuidwestkust. Daardoor veranderden in
het verleden de zeestromingen geregeld van richting.
Rustige perioden wisselden af met jaren waarin de
sterkste stromingen de kust naderden. De dijk was lang
niet altijd te handhaven en er zat vaak niets anders
op dan te wijken voor het water door het bouwen van
inlaagdijken. Die namen de waterkerende rol weer
over. Grote stukken van Huisduinen en de Helderse
wal gingen op deze manier verloren; enorme kapitalen
moesten worden neergeteld om de dijk op sterkte te
houden. Vaak tevergeefs. En zelfs toen men in de loop
van de achttiende eeuw hoopte de dijk op zijn plek te
kunnen houden, was het succes nog vaak wankel. De
dijk staat nog altijd als het ware op zijn teen voor een
afgrond.208 Tot op de dag van vandaag blijft het gevecht
met de natuurkrachten een krachtmeting waarbij met
de grootste inspanning een goed resultaat kan worden
bereikt.
Maar de inspanningen en uitgaven loonden.
Het land bleef bewaard. De Kop van Noord-Holland is
gedoemd ten onder te gaan als deze verdedigingswal
het begeeft. Maar het gevaar blijft op de loer 'ten ware
Helder wierde versterckt', om nog eens die zeventien-
206 Vier jaar eerder had hij van zich doen horen met een plan voor een waterbuf
fer in het Markermeer om daarmee energie op te wekken.
207 Schoorl (1987/88), 27-29.
208 Ter vergelijking. De diepte die bij de Helderse Zeewering zeer dicht onder
de dijk wordt gemeten wordt bij de Westkappelse Zeedijk pas 190 meter
zeewaarts bereikt. Ook bij de Hondsbossche en Pettemer Zeewering is de zee
direct buiten de dijk vrij ondiep.
DE HELDERSE ZEEWERING SINDS 1750
89