Die gezellige dijk van 'vroeger'189
Tot de grote dijkverhogingen in de jaren zeventig was de dijk
voor veel bewoners van de stad een belangrijk deel van het
dagelijks leven. Hij hoorde bij de stad. Tussen de pieren werd
gevist. Je kon er eenvoudig bootjes op de helling leggen of
zwemmen in het Marsdiep. Dat kon gemakkelijk doordat de
dijk maar een flauwe helling kende. Een wandeling over de
dijk hoorde er bij en niet alleen door ouderen. Veel jonge
lui wisten hun plekje te vinden tegen de keermuur waar ze
gezellig stonden te zoenen. Ook als de zon was ondergegaan.
Voorbijvarende vissers waren daarvan op de hoogte en richt
ten vanaf hun kotters de schijnwerper op het stel. Dat hoorde
bij het spel!
Er werd ook druk gebaad en gezwommen. 's Zomers
ging je ter hoogte van het oude politiebureau naar de dijk,
waar je je in de houten hokjes kon omkleden. Zwemmen
tussen de pieren of duiken vanaf de vlonder. Maar wel onder
toeziend oog van de badmeester. De driestelingen waagden
(bij dood tij) de overtocht naar Texel. Den Helder kende, zoals
het behoorde in een marinestad, twee zwemverenigingen: een
voor officieren en leraren en een tweede met de tekenende
naam 'Frissche Morgen' voor de gewone burgers en matrozen
en natuurlijk de werkers aan de Werf, de 'Wervianen'. Na de
oorlog bleef er één club over, de Zwemvereniging 'Marsdiep'.
De waterpoloclub 'De Bruinvissen' was er een onderafdeling
van. Op de Werf was nog een overdekt zwembad; daar kwa
men alleen marineklanten.
Toen na jarenlang overleg in 1965 de plannen
van Rijkswaterstaat voor de dijkverhoging bij de gemeente
arriveerden, was daar voor die recreatieve functie een open
oog. Directeur Openbare Werken Laman Trip wees de HID
van Rijkswaterstaat arrondissement Alkmaar erop dat het
Schapedijkje van de Windwijzer tot aan Kaaphoofd voor velen
een gelieffioosde wandeling vormde. En het lag niet in de
bedoeling de weg onderlangs de dijk tussen de tennisvelden en
de Grasdijk bij Huisduinen voor het publiek open te stellen.
'Dit is voor de gemeente onaanvaardbaar', berichtte Laman
Trip, tenzij er een andere oplossing werd gevonden.
Zwemmen bij de 'Frissche Morgen, 1939. Collectie Helderse Historische
Vereniging.
Voor natuurlieffiebbers was en is de dijk een ideaal
observatiepunt voor de grote voorjaarstrek van vogels. Vanaf
half april tot eind mei zie je vooral meeuwen, sterns en
steltlopers met als hoogtepunt de laatste week van april en de
eerste veertien dagen van mei. Duizenden vogels trekken dan
naar het noorden, hun broedgebied. Het is geen uitzondering
als er niet minder dan 26 soorten worden geteld, waaronder
diverse soorten eenden, sterns, meeuwen en steltlopers. De
maanden augustus tot en met oktober zijn de periode van de
najaarstrek, die overigens lang niet zo massaal is als die in het
voorjaar. Augustus is de maand van de sterns: vooral Visdie^e
en Grote Stern. Begin september is de Rotgans weer terug,
terwijl tijdens de periode van de najaarsstormen grote groepen
Jan van Genten overvliegen.
In de voorbereidingsfase werd in 1972 het Me
teorologisch Centrum overgebracht naar De Kooy, de
Panzermauer opgeblazen en de keermuur afgebroken.
Alle bebouwing die nog op de dijk stond, voornamelijk
militaire en kustgerelateerde installaties, werd gesloopt.
Historische resten van kustbatterijen kwamen weldra
onder de dijk te liggen. Het was een triest gezicht. Be
woners van de Zeepromenade bepleitten een alternatief
traject waarbij zij gespaard bleven. Maar tevergeefs.
Nu ligt zij er, de nieuwe Helderse Zeewering.
Massief en imposant tot 12,80 m NAP, maar toch nog
kwetsbaar. Zo is in de loop van 1985 enige scheurvor
ming in het asfalt opgetreden en waren de basaltzuilen
enigszins gekanteld. De oorzaak hiervan was mogelijk
de aanwezigheid van slappe veenlaagjes in de onder
grond ('zetting' van de ondergrond); misschien ook de
189 Kader gebaseerd op Bremer (2003) nrs. 42 en 43; idem (2007) nr.19;
Creutzberg (1995) passim; mondelinge herinneringen van een immer
jeugdige Helderse; gegevens 1936: Kooiman (1936), 77-78; RAA, AGDH
inv.nr. 9002.
DE HELDERSE ZEEWERING SINDS 1750
79
