Gezicht vanaf het Wierhoofd op het Nieuwediep (l.) en Kijkduin, de Helder en de Noordzee. Pen- en penseeltekening door J. Andriessen,
24 mei 1809. NHA, collectie prenten en tekeningen Provinciale Atlas.
grootste marinehaven van het koninkrijk. Om dat te
verwezenlijken moesten wel de nodige voorzieningen
worden getroffen, waaronder de bouw van een groot
arsenaal en een grote werf. En een sterke fortengordel
was nodig om het geheel te beveiligen. De plannen
bleven voorlopig liggen, doordat Lodewijk Napoleon
al binnen vier jaar moest aftreden onder druk van zijn
broer, de keizer. Deze maakte Holland tot een integraal
onderdeel van het Franse rijk. Maar Lodewijks plannen
werden door zijn oppermachtige broer meteen weer
opgepakt.
Nederland onderdeel van het Franse keizerrijk
De inlijving van Holland bij het keizerrijk betekende
dat het door Napoleon in 1806 uitgevaardigde Con
tinentaal Stelsel ook hier in alle gestrengheid werd
doorgevoerd. Invoer uit Engeland was verboden en
sinds 1810 werd door Franse douaniers scherp
gecontroleerd op smokkel en fraude. Daarmee werd
een havenstad als het Nieuwediep een 'onvrij territoir'.66
Het totale Nederlandse handelsvolume kromp in korte
tijd in tot minder dan een kwart van dat van vóór
1780.67 Waterstaatkundig ging Nederland de zestiende
inspectie vormen van de Franse Service des Ponts et
Chaussées'. Deze dienst bestond sedert 1716 en was
op militaire wijze georganiseerd, maar kon niet
zondermeer in de Nederlandse verhoudingen worden
ingepast. De Nederlandse waterstaat had immers meer
met dijkbeheer en polders te maken dan met bruggen
en wegen zoals in Frankrijk. Vandaar dat Franse
ingenieurs hierheen kwamen om Nederland beter te
leren kennen. Verder kreeg de centrale overheid een
toezichthoudende functie over de lagere organen, lees:
de waterschappen. Een centrale ambtelijke dienst ging
zich daar mee bemoeien. Net als in Frankrijk zelf
gingen de gedachten uit naar een verbetering van de
infrastructuur. Aan toekomstmuziek was geen gebrek.68
En weer was Jan Blanken de man. Amsterdam kreeg in
de plannen een kanaalverbinding met de Rijn om de
stad van zoet water te voorzien; het IJ zou worden
afgesloten, waarmee de stad werd bevrijd van de
kwalijke invloeden van de Zuiderzee. Andere plannen
voorzagen in de drooglegging van de Haarlemmer
meer met 124 molens; in het noorden was een groot
kanaal van Assen met de Eems geprojecteerd en tevens
een verbindingskanaal van Eems en Weser.69 Verder
moest er een stuw in de Lek komen en een dam in de
Linge. Tot slot bepaalde de keizer dat route nummer 2
van het Franse rijkswegennet van Parijs naar Amster
dam, met een verlenging naar de Helder, militair-stra-
28
DE HELDERSE ZEEWERING SINDS 1750
