Inleiding
De Hondsbossche Zeewering gold geruime tijd als
een van de schoolvoorbeelden van de strijd tegen
het water en topprestatie van Nederlands
waterbouwkundig vernuft. Maar in de jaren-30 van
de vorige eeuw werd deze reputatie overschaduwd
door de Afsluitdijk. Die verloor op zijn beurt zijn
plek in het spotlicht aan de Deltawerken.
Internationale paradepaardjes zijn momenteel
zonder twijfel de de stormvloedkeringen in de
Oosterschelde en de Nieuwe Waterweg, die
geroemd worden als de meest indrukwekkende
waterbouwkundige werken van Nederland. Maar
dit alles neemt niet weg dat de Hondsbossche voor
velen een met bijzondere herinneringen,
stemmingen en emoties beladen plek is, die blijft
trekken. In de weerzijde van deze uitgave schildert
Frans Buissink met woorden een veelkleurige
impressionistische aquarel van die kant van 'De
Dijk'.
De insteek van deze kant van dit 'keerboekje' is
een andere.1 De Hondsbossche en Pettemer
Zeewering vormen tegenwoordig een kunstmatige
kaap in de Noord-Hollandse duinenkust. De met
basalt, basalton® en asfalt verdedigde dijk herbergt
een van de rest van de zanderige kust afwijkende
flora en fauna. Achter de Zeewering ligt de Harger-
en Pettemerpolder. Dit weidelandschap met een uit
de middeleeuwen daterende verkaveling is een
Natura-2000 gebied en geselecteerd als een van de
klimaatbuffers van Nederland. Natura 2000 vormt
een samenhangend netwerk van natuurgebieden in
de Europese Unie met als doel behoud en herstel
van bedreigde soorten en hun leefgebieden. Het
bekendste en meest bijzondere onderdeel van het
gebied zijn De Putten. Het gaat om plassen vlak
achter de Hondsbossche Zeewering bij Camperduin
gevormd door kleiwinning ten behoeve van de dijk.
Door onder de Zeewering doordringende zoute
kwel is hier een bijzondere zoutminnende vegetatie
te vinden. Dergelijke zilte binnendijkse gebieden
zijn tegenwoordig zeldzaam. De Putten vormen
tevens een pleisterplaats en broedlocatie van vele
vogelsoorten.
In deze bijdrage worden beide milieu's in
historisch perspectief geplaatst. Allereerst buigen
we ons over de historie van de Hondsbossche
Zeewering. Welke waterbouwkundige technieken
zijn hier in de loop der eeuwen in de strijd tegen
de Noordzee toegepast? En waarom en wanneer
kreeg de Zeewering zijn huidige aangezicht als
kunstmatige rotskaap? Dankzij diverse uitgaven van
de Vrienden van de Hondsbossche over de
geschiedenis van de dijk kan relatief eenvoudig een
antwoord op deze vragen worden gegeven.
Anders ligt het met brakke milieu van het achter
de dijk gelegen gebied. Over de geschiedenis van
De Hondsbossche Zeewering met het in 1921 gestrande slagschip 'Prince George' en de Harger- en Pettemerpolder vanaf het
Camperduin, 1929. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Heerhugowaard.
1 'Keerboek' is een oude archiefterm voor een deel dat eerst
gewoon van voor naar achter, maar daarna van achter naar voor
is volgeschreven. Papier was duur en als het deel niet vol was
gekomen bij het eerste gebruik, kon het op die manier nog voor
een ander doel worden ingezet.
Rots in de branding?
5
