naar de dijkdoorbraak, constateerde dat er tot
aan 'Wilnis' in Nederland nauwelijks of geen
aandacht was voor wat langdurige droogte
en een extreem lage grondwaterstand voor
de stabiliteit van veendijken zouden kunnen
betekenen. Het onderzoeksinstituut GeoDelft
had wel gewaarschuwd voor de gevolgen van
droogte voor de dijken maar die waarschuwing
had niet specifiek betrekking op Wilnis. Het
Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht
(AGV), de beheerder van de dijk, volstond met
visuele inspecties en keek daarbij naar de waar
neembare toestand bij hoog water. Volgens de
commissie-Houben viel het hoogheemraadschap
niets te verwijten. Alleen de communicatie van
AGV met de burgers na de ramp verliep niet
vlekkeloos. Op het optreden van de gemeente
De Ronde Venen en de provincie Utrecht was
niets aan te merken.111 De schadevergoeding
aan burgers en bedrijven - een bedrag van
ongeveer 10 miljoen euro - kwam volgens
de commissie voor rekening van het hoog
heemraadschap, voor zover deze niet gedekt
werd door de Wet tegemoetkoming schade bij
rampen en zware ongevallen (WTS). Maar het
hoogheemraadschap weigerde in de buidel
te tasten. Gedupeerden stapten daarop naar
de rechter. Het juridische gevecht was medio
2011, acht jaar na de dijkdoorbraak, nog steeds
niet afgerond.112 De Stichting Rampenfonds
Dijkdoorbraak Wilnis - een particulier initiatief -
zamelde ruim 490.000 euro in voor de slacht
offers. De ramp kreeg veel kritische aandacht
in de pers en op televisie en leidde tot grote
commotie. Men ging dus niet, zoals in het geval
van Tuindorp, snel over tot de orde van de dag.
Het onderzoeksrapport verdween niet in de la
maar werd juist aanleiding tot een debat over
wie verantwoordelijk was en wie moest opdraai
en voor de schade.
Tot slot
Wat opvalt als we dit rijtje rampen overzien, is
dat lessen uit vorige rampen vaak niet goed zijn
geleerd, alle mooie rapporten en intenties ten spijt.
Iedere ramp brengt weer nieuw falen aan het licht
waartegen maatregelen moeten worden genomen.
Sinds eind jaren tachtig hebben veel overheden
rampenplannen. Maar papier is geduldig, de werke
lijkheid is altijd weerbarstiger. Dus is het van groot
belang dat er wordt geoefend, en daarna grondig
wordt geëvalueerd en scenario's worden bijgesteld.
Iedere ramp leidt tot een schokeffect, dat echter na
verloop van tijd weer verdwijnt, met het risico dat
het water ons toch weer als een dief in de nacht
Op de plek van de doorbraak van 14 januari 1960 liggen anno 2011 woonboten langs de dijk. Helemaal vooraan rechts de oude
betonnen uitstroomopeningen van het gemaal. Foto auteur.
74
De Vergeten Watersnood
