bied, toen bleek dat het water bij Lobith de
stand van 16,68 meter bereikte, waardoor
enkele dijken dreigden te bezwijken. Als dat
gebeurde, dan liepen grote stukken van de
Betuwe, de Bommelerwaard, het Land van
Maas en Waal en de Ooijpolder bij Nijmegen
tot vijf meter onder water, waardoor voor veel
bewoners een levensbedreigende situatie zou
ontstaan. Evacuatie was daarom geboden. Een
Rampenbestrijdingsplan maakte dit mogelijk.
In korte tijd moesten 250.000 mensen hun huis
verlaten. Hoewel de situatie hier en daar kritiek
was, kwam het niet tot echte dijkdoorbraken.
Toen het water in de rivieren begon te zakken,
konden de bewoners enkele dagen later, in
enkele gevallen pas na twee weken, weer terug
naar huis. De materiële schade voor burgers en
bedrijven liep in de honderden miljoenen. Een
deel daarvan werd door de overheid vergoed.
De media-aandacht voor deze bijna ramp
was enorm. Voor het eerst speelde de televi
sie daarbij een belangrijke rol. Zelfs uit Japan
kwamen cameraploegen. Rond de evacuatie en
de terugkeer werden heel wat, soms onsma
kelijke, bestuurlijke gevechten geleverd tussen
burgemeesters, dijkgraven, de Commissaris
van de Koningin in de provincie Gelderland,
Rijkswaterstaat en de regering. Journalist Rudi
van Meurs geeft er vele staaltjes van in zijn
boek over het hoogwater van 1995.109 Maar zijn
suggestie dat sprake was van een complot van
ijdele autoriteiten die slechts hun rampenplan
wilden testen en daarbij een kwart miljoen
gewone mensen als figuranten gebruikten,
houdt geen stand.110 Na deze gebeurtenissen
werd via een Noodwet en later via de Deltawet
Grote Rivieren een omvangrijk dijkversterking
programma in werking gezet.
4. Sinds de ramp in Tuindorp Oostzaan heeft zich
in ons land alleen nog een dijkverschuiving
van formaat voorgedaan in 2003. In augustus
van dat jaar bezweek in Wilnis (gemeente De
Ronde Venen, provincie Utrecht) de ringdijk
van de polder Groot-Mijdrecht. Door langdurige
grote droogte en een extreem lage waterstand
was het veen in de dijk gekrompen. Hierdoor
ontstonden scheuren, waardoor de dijk over een
lengte van 60 meter naar binnen schoof. Het
gevolg was dat 230.000 kubieke meter water
de polder inliep. Er kwam een halve meter
water in het dorp te staan en een woonwijk
van 1500 mensen moest worden geëvacueerd.
De commissie-Houben, die onderzoek deed
Wilnis, 2003. Gemeente De Ronde Venen.
De Vergeten Watersnood
73
