Inleiding
met een fototentoonstelling in het Zonnehuis dat
het vijftig jaar geleden was dat het dorp onder
water liep. Burgemeester Job Cohen kwam de
expositie openen. Hij sprak van 'een vergeten
ramp'.1 Voor Tuindorp Oostzaan zelf geldt dat
zeker niet, want de tentoonstelling trok maar liefst
4500 bezoekers. Daar waren ook mensen bij uit
andere continenten. Toch had Cohen gelijk, want
de overstroming is wel in ons nationale vergeet
boek terecht gekomen. Zelfs veel Amsterdammers
hebben er nooit van gehoord.
Een boek over deze watersnood is nooit
verschenen. Dat gemis wordt nu goedgemaakt.
In deze 28e uitgave van de Vrienden van de
Hondsbossche, kring voor Noord-Hollandse water
staatsgeschiedenis, worden de gebeurtenissen
in januari 1960 en de nasleep daarvan uitvoerig
beschreven. Ook wordt aandacht besteed aan de
oorzaak van de dijkdoorbraak, die altijd in nevelen
gehuld is gebleven. Voor deze publicatie zijn veel
archieven geraadpleegd die destijds niet beschik
baar waren voor onderzoek, zoals het archief van
de Amsterdamse politie, het kabinet van de burge
meester en het archief van Provinciale Waterstaat
Noord-Holland. Dat leverde verrassende nieuwe
Wie het heeft meegemaakt, vergeet het nooit meer:
hoe op die koude ochtend van donderdag 14 janu
ari 1960 het water volkomen onverwacht de huizen
binnendrong en tot meer dan anderhalve meter
hoogte steeg. Een gat in de besneeuwde dijk langs
Zijkanaal H veranderde Tuindorp Oostzaan die dag
in een paar uur tijd in een enorme watervlakte.
Meer dan 11.000 mensen moesten maken dat ze
wegkwamen. Wie zelf het vege lijf niet kon redden,
werd door hulpdiensten, vrijwilligers of buren uit
zijn huis gehaald. Dat gebeurde onder barre weers
omstandigheden. Er stond een felle noordoosten
wind en sneeuwbuien teisterden het onder water
lopende dorp. Twee weken moesten de inwoners
van Tuindorp Oostzaan elders bivakkeren, in een
opvangcentrum of bij familie, vrienden of beken
den. Pas op vrijdag 29 januari konden ze weer
terug naar huis. Daar troffen ze een enorme ravage
aan. In een doordringende stank moesten ze met
eigen handen hun woningen ontdoen van de dikke
laag modder. Veel meubilair en dierbare spulletjes
bleken onherstelbaar beschadigd. Nog weken, soms
maanden werd er geploeterd om de huizen weer
een beetje bewoonbaar te maken.
In januari 2010 herdacht Tuindorp Oostzaan
Burgemeester Job Cohen en voorzitter Corry Fellinga van de Stichting Historisch Archief Tuindorp Oostzaan tijdens de opening
van de herdenkingstentoonstelling in het Zonnehuis, 14 januari 2010.
De Vergeten Watersnood
5
