De waterleiding die door de dijk liep, was in
ieder geval om 03.00 uur nog intact. Op dat nach
telijke tijdstip tapt een van de dijkbewoners, Van
Hoorn, nog een glaasje water uit de kraan. Twee
uur later blijkt er iets mis met de waterleiding. Er
komt bij Van Hoorn dan nog maar een klein straal
tje uit de kraan. Iets verderop, nog geen 50 meter
van het doorbraakpunt, liggen machinist E.J.J.
Bruggink en zijn vrouw te slapen in hun dienstwo
ning bij het gemaal. Om 05.00 uur schrikt mevrouw
Bruggink wakker. 'Hoorde je die plof?' vraagt ze
aan haar man. Hij schudt het hoofd. Even later
volgt nog twee keer een plof, maar veel indruk
maakt dat niet. Als je aan het water woont, hoor je
wel vaker vreemde geluiden. Mevrouw Bruggink
stapt uit bed om een glaasje water te drinken, maar
er komt geen druppel uit de kraan. Ze denkt dat
de waterleiding wel zal zijn afgesloten in verband
met de vorst, en gaat weer slapen. Om 06.15 uur
worden Bruggink en zijn vrouw gewekt door een
telefoontje: 'De dijk is doorgebroken', Bruggink
belt zijn buurman, boer Van der Veer, die 100 meter
verderop woont. 'Waar is het gat?' vraagt hij. 'Vlak
voor je deur,' antwoordt de buurman.23
Raadselachtig
gehoord mogelijk zijn veroorzaakt door het afkal
ven van grote stukken van de dijk. Hij concludeert
dat de breuk in de dijk dus al rond die tijd moet
zijn ontstaan. 'De eerste die het gat heeft gezien,
is Reindert Swart', aldus prof. Thijsse. 'Hij liep om
06.00 uur, misschien iets vroeger, langs de kade
van de westzijde, de Zaandamse oever, van het
zijkanaal, tegenover het gemaal van de Noorder-
IJpolder en constateerde, hoewel het donker
was, dat de kade was doorgebroken. Zijn vader
heeft, enige minuten later, hetzelfde gezien'.24
Raadselachtig is, waarom beide mannen die veront
rustende informatie niet direct doorgeven aan de
politie. Of waren vader en zoon Swart degenen
die Bruggink om 06.15 uur alarmeerden? Helaas is
dat niet meer na te gaan omdat het dossier over de
dijkdoorbraak dat zich in het archief van de officier
van justitie bevond, naderhand conform de regels is
vernietigd.
Als burgemeester Gijs van Hall van Amsterdam
tegen 08.30 uur bij het gat arriveert, zijn daar al
diverse ambtenaren van gemeentelijke diensten en
van Rijkswaterstaat aanwezig. Is het gat misschien
nog te dichten door er een schip te laten zinken?
De experts hebben echter hun twijfels: het gat is al
te groot en het is maar de vraag of het schip wel
op zijn plek zal blijven zitten. Toch probeert men
nog een met puin beladen lichter in het gat tot
zinken te brengen. Zonder resultaat, de boot schiet
onmiddellijk het gat door en blijft in de polder
drijven. Besloten wordt te wachten tot het water in
de polder op hetzelfde niveau gekomen is als in
het Noordzeekanaal, en daarna met het dichten te
beginnen.25
Ook het voltallige bestuur van de Noorder
IJpolder brengt een bezoek aan het rampge
bied en noemt het 'onbegrijpelijk' dat de dijk is
bezweken.26
Prof. Thijsse concludeert later dat de dreunen die
Bruggink en ook nog een andere getuige, Last
geheten, tussen 04.55 uur en 05.15 uur hebben
De doorbraak, rechts het poldergemaal.
18
De Vergeten Watersnood
