Gedeputeerde Staten van Noord-Holland gaven
hiervoor graag hun toestemming. De opbrengst
bewees hoezeer iedereen meeleefde: 207.094,91
gulden!
Noord-Holland was zeker niet het enige
getroffen gebied, er werd dus ook een lande
lijke collecte gehouden, waartoe de koning op 9
februari besloot. Onvermijdelijk kwam er dus ook
een landelijke Commissie, ter besteding van die
gelden.45 Deze commissie kwam op 20 februari
voor het eerst bijeen. De koning betoonde zich
grootmoedig in zijn bezorgdheid en doneerde
100.000 gulden voor de algemene noodlijdenden.
Daarvan bestemde hij een vijfde voor de Noord-
Hollandse slachtofferhulp. Toch kwam hij niet zelf
naar de getroffen gebieden, naar verluidt omdat hij
last had van zijn been.46 In plaats daarvan stuurde
hij zijn zoon, de geliefde kroonprins. Die kwam op
12 februari in Amsterdam aan en noodde 's avonds
enkele leden van de Commissie bij zich, om zich
op de hoogte te laten stellen. De volgende dag ging
hij naar het overstroomde land kijken, en de dag
daarna, de I4e, bezocht hij - begeleid door enige
commissieleden - het Aalmoezeniersweeshuis, het
Nieuwezijds Heerenlogement, verschillende stal
len en tenslotte de kazerne, waar alle leden van de
Commissie aan Zijne Koninklijke Hoogheid werden
voorgesteld. Hij sprak met vele vluchtelingen, die
daar een beetje van opleefden, en betuigde zijn
tevredenheid met het liefdewerk.
Intussen stroomde het geld binnen, zowel in
de landelijke als in de Noord-Hollandse collecte
bussen. Ook werden gaven in natura aangeboden.
De Maatschappij van Weldadigheid stelde bijvoor
beeld 60 kolonistenwoningen ter beschikking in
Frederiksoord in Drenthe.
In de twee gepubliceerde nationale gedenk
boeken van de watersnood zijn lijsten van goede
gevers te vinden. Daarop komen, naast indivi
duen, allerlei (lees)gezelschappen, verenigingen,
genootschappen, maatschappijen en kerkenraden
voor. Deze lijsten bieden een mooi overzicht van
de verenigingsstructuur binnen de Nederlandse
samenleving. Maar er waren ook roerende bijdra-
Bezoek van de prins van Oranje aan de slachtoffers in het Aalmoezeniersweeshuis te Amsterdam. Schets door M. van Bree.
Collectie Rijksmuseum, Amsterdam.
Watersnood in Waterland
43
