Beemster lusthof
Leeghwater bestempelt in alinea 67 de Beemster
als een lusthof en noemt de Volgerweg de mooi
ste weg van Holland. Anderen zijn dat volko
men met hem eens. Op 27 juni 1669 bezocht
bijvoorbeeld Cosimo de Medici, groothertog
van Toscane, de Beemster. De talrijke prachtige
buitenplaatsen maakten een diepe indruk op
hem. In zijn reisverslag schreef vorst Cosimo dat
de tocht door de Beemster "senza dubbio il piü
vago e il piü delizioso" -twijfelloos de mooiste
en heerlijkste- van zijn hele reis door Holland
was.1 In 1640 telde de polder al 52 grote huizen
voorzien van poorten, parken en prielen. Het
merendeel stond langs de Volger- en Zuiderweg
bij Purmerend. In alinea 67 noemt Leeghwater
zes buitenplaatsen speciaal.2 Het gaat achtereen
volgens om:
- 'Het Kasteel' van Dirck van Os junior (1590-
1668). Hij was een broer van de hierna
genoemde Francois van Os. Dirck werd in
1612 polder- en molenmeester, in 1615 na de
dood van zijn vader heemraad en drie jaar
later dijkgraaf van de Beemster. Dit ambt
vervulde hij tot zijn overlijden. Daarnaast was
hij sinds 1619 houtvester van de polder.
- 'Zwaansvliet' gebouwd in 1631 door Francois
van Os (1592-1660).
- 'Volgerlust' gebouwd door Dirck Gerritsz.
(f 1631) of zijn zoon Francois Meerman (1590-
1657). Dirck Gerritsz. stapte na de overstro
ming van januari 1610 in de droogmaking
van de Beemster. Hij was raad en burgemees
ter van Delft en medeoprichter van de kamer
Delft van de VOC. Francois Meerman was
eveneens raad en burgemeester van Delft en
in de jaren 1634-1654 hoofdingeland.
- 'De Hoop', na 1621 gebouwd door Carel
of Charles Loten (Brugge 1574-Amsterdam
1652). Hij was bewindhebber van de VOC en
werd in 1638 hoofdingeland van de Beemster.
- De buitenplaats van Jan Loten (1612-1676)
aan de Purmerenderweg, waarvan de naam
nog onbekend is. Het gaat om een zoon van
Carel Loten. Jan verwierf in 1631 twee kavels
en was koopman aan de Herengracht in
Amsterdam, hoofdingeland van de Beemster
sinds 1653 en vanaf 1666 tot zijn dood
dijkgraaf.
- 'Vredenburgh', in 1643 gebouwd door
Frederik Alewijn (1603-1665) naar een
ontwerp door Pieter Post. Frederik was raad
en schepen van Amsterdam en als zijn vader
Dirk hoofdingeland van de Beemster.
PvRMH-RtXDT
1 Geciteerd bij Reh e.a. 2005, p. 7.
2 De onderstaande informatie over de buitens en hun
eigenaren is gebaseerd op Bouman, 1857; Dinkla 1986,
1989; Kölker 1981; Reh e.a. 2005; www.poldersporen.nl,
mrt. 2009- Over Volgerlust verschafte dr. Katja Bossaers de
nodige gegevens, waarvoor dank.
Buitenplaatsen in de Beemster bij Purmerend (noorden rechts). 1: Het Kasteel, 2: Zwaansvliet, 3: Volgerlust, 4: De Hoop,
5: buitenplaats Jan Loten, 6: Vredenburgh. Detail uit de kaart van de Beemster door Balthasar Floris van Berkenrode,
1644. Overgenomen uit De Vries 1983.
Leeghwater en het Haarlemmermeer
65
