Bovendien staan er weinig huizen in de weg. De
ringdijk en de ringsloot kunnen dus op geschikte
wijze en zonder belemmeringen uitgezet en
aangelegd worden.
Zo dat op alle manieren dit wel te verstaan is,
Het Haarlemmermeer zal 't beste zijn dat ooit
gedaan is.
65. Het bedijken van meren en het tot land maken
van schadelijke en verderfelijke wateren is daarom
een van de meest noodzakelijke, winstgevende en
godvruchtige dingen in Holland. Want in Holland
liggen veel grote steden en dorpen en het is zeer
dichtbevolkt. Daarnaast is er geen ander gebied
waar men de boter en kaas zo mooi, goed, smake
lijk en zuiver kan maken als in Holland. Deze
waren zijn dankzij hun goede eigenschappen in
andere streken zo begeerd en in trek dat er nooit
genoeg van lijkt te zijn. Bovendien daalt het oude
land niet in prijs, maar brengt het steeds meer op.
Dit blijkt wel uit de vele bedijkte meren en moeras
sen die in Holland voor en na de Beemster bedijkt
en tot land gemaakt zijn. Ik zal ze hieronder
opnoemen.
Als eerste zijn bedijkt:
De Oude en de Nieuwe Zijpe1.
De Bergermeer.
De Boekelermeer.
De Diepsmeer.
De Daalmeer.
De Slootgaard.
De Wogmeer.
De Woudmeer.
De Bleekmeer.
De Schaapskuil.
De Bennemeer.
De voortreffelijke en prijzenswaardige bedijking
van de Beemster.
De fraaie vruchtbare Purmer.
De Wormer.
De Oosthuizer Braak.2
De Heerhugowaard.
De goed ingerichte en tot stand gebrachte bedijkte
Schermer.
De Schagerwaard.
De Broekermeer.
De Buikslotermeer.
De Belmermeer.
De Braak bij Medemblik.3
De Hoornse Waal.4
De Schaalsmeer.
De Engewormer.
Verder nog een aantal andere kleine meren.
En tot besluit nog de Starnmeer.5
Men schat dat er na de troebelen6 in Holland,
Zeeland en de andere omliggende gebieden omtrent
80.000 morgen land bedijkt is. Vooral de grote,
voortreffelijke en prijzenswaardige bedijking van de
Beemster is hiervan een voorbeeld. Dankzij 's Heren
zegen heeft deze in het eerste jaar na de droog
making zo'n overvloed aan goede oogsten voort
gebracht, dat het met geen pen te beschrijven is.
66. Dirck van Os heeft me verteld en ook schrifte
lijk bevestigd, dat hij in het eerste jaar nadat de
64
Dirck van Os (1556-1615), medeoprichter, bewindhebber
en grootaandeelhouder van de VOC en de stuwende
kracht achter de droogmaking van de Beemster. Olieverf
schilderij, anonymus, 17e eeuw. Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier.
1 Nieuwe Zijpe: de Wieringerwaard.
2 De Etersheimerbraak.
3 De Brake, Poel, Wijmers en Lichtewater.
4 De Groote Waal.
5 Zie voor een complete lijst Van Zwet 2009, p. 483.
6 Met 'troebelen' wordt de eerste periode van de Nederlandse
Opstand, vanaf 1568, bedoeld.
Leeghwater en het Haarlemmermeer
