Woord vooraf
Er zijn talloze spreekwoorden en zegswijzen die de
betekenis van de rijke glastraditie van de Hollandse
waterschappen onderstrepen. Drinkglazen die staan
voor goed beleid en eensgezind bestuur, voor status
en waardigheid, voor historisch besef en tegelijk
eigentijds en modern bewustzijn. Historische en
moderne drinkglazen, van kostbare hensbeker tot
eenvoudig tafelglas, symboliseren het zorgvuldige
bestuur en laten tegelijkertijd de bestuurderen zelf
een dronk uitbrengen op het welslagen van hun
beleid. Enkele van die gevleugelde wijsheden, met
positieve en negatieve betekenis:
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
bezit een prachtige collectie bijzondere, met spreu
ken en voorstellingen gegraveerde drinkglazen. Ook
bij andere waterschappen zijn nog vele kostbare
pronk- en drinkglazen te vinden. Het glaswerk is
een uniek onderdeel van de grotendeels onbekende,
maar interessante (kunst)historische collecties van
de waterschappen. Het cultuurhistorische belang
van met name het glas is nauwelijks te overschatten.
Het glaswerk getuigt van de rijke traditie van de
grotere en kleine schappen, van hun 'Hollandse'
identiteit en van hun divers maar tegelijk collectief
verleden binnen de tegenwoordig grootschalig gefu
seerde bestuurslichamen die de zorg hebben over
het waterbeheer. Het glas vertelt, zoals uit deze
publicatie blijkt, over de waterschappen maar ook
over bestuurs- en leefcultuur van verleden én
heden.
Glaswerk als symbool voor goed beleid door ver
anderende tijden heen. In een belerend vroeg zeven-
tiende-eeuws woord-beeldspelletje, een zogenoemd
'emblema', wordt dit heel mooi verwoord (Nicolaus
Taurellus, Emblemata, Neurenberg 1602):
De moraal is dat inhoud, gedrag en beleid moeten
meegaan met de omstandigheden, met de actuali
teit. Een betekenis die te herkennen valt in het rijke
cultuurhistorische verhaal over het waterschapsglas,
dat hier volgt: een kostbare boodschap van prachtig
en ongekend waardevol transparant erfgoed.
Prof. dr. Jos Koldeweij
Radboud Universiteit Nijmegen
Met ijzeren handschoenen
moet men geen geene glazen wasschen
Den Duivel en God in één glas bannen
Een vuile adem besmet het reine glas
Men weet niet wat tusschen het glas
en de lippen voorvallen kan
Die de glazen gebroken heeft,
moet het gelag betalen
'de inhoud past zich aan en schikt zich: de boka
len, die allerlei vormen geven aan de wijn, bewaren
hun vaste vorm, terwijl de wijn zich aanpast en voegt
naar alle modellen en maten'.
'T Welvaare van d' Heere
3
