De hens- en strafbekers van US en
de Hondsbossche
Hoewel dit boekje vooral over de glazen van
HHNK gaat, mag een korte toelichting op de
fraaie zilveren bekers in het bezit van het
hoogheemraadschap niet ontbreken. In
Noord-Holland was het de Hondsbossche dat
als eerste hoogheemraadschap een zilveren
hensbeker bezat. De beker, naar de stichter
van het hoogheemraadschap Albert van Beie
ren respectvol 'Albrecht' genoemd, moet er
niet alleen prachtig hebben uitgezien, maar
had ook een behoorlijke inhoud: er konden
enkele flessen wijn in. Het gewicht bedroeg
meer dan twee en een halve kilo. Degene die
de hensbeker uitdronk kreeg een afdruk van
een 'privilege', waarin niemand minder dan
Neptunus de houder ervan tussen Petten en
Yarmouth de vrije jacht en de vangst garan
deerde op cabbeljaauw, op rogh, op alles
wat het zij; op hart, op kreeft, en op tonijn, en
ook op schelvis, op alicruyk op dollephyn, op
leeuw, beer en bruinvis Helaas ging dit
prachtstuk verloren in 1795, toen hij als voor
schot op een staatslening werd omgesmolten.
Dit zelfde lot trof overigens ook de hensbeker
van Nieuw-Mathenesse.
Gelukkig werd in 1815 een nieuwe hens
beker door de Hondsbossche aangeschaft
(afb. 27). Ditmaal sierde een beeldje van Nep
tunus het deksel. De bokaal werd, in nauwe
samenwerking met zilverhandelaar Diemont
in Amsterdam, ontworpen door rentmeester
secretaris G. Fontein Verschuir. Op de cuppa
zijn de wapens van dijkgraaf Mr. J. Nuhout
van der Veen, hoogheemraden Mr. H. Carbasi-
us, Mr. J.G. de Loches, Mr. M. Semeintz van
Genderen, Mr. P. Pont, P. Stelt, H. Blaauw, K.
Peereboom, J. Pietersz. Smit en G. Fontein
Verschuir gegraveerd. Op het deksel bevindt
zich het wapen van de Hondsbossche.
Albert, of Albrecht, van Beieren gaf niet
alleen zijn naam aan de hensbeker van de
Hondsbossche, ook Delfland bezit een exem
plaar met de naam 'Hertog Albrecht'. Naar
andere heersers werden eveneens hensbekers
genoemd, zo bezit Schieland een 'Floris V' en
Nieuw-Mathenesse een 'Vrouwe Margaretha'.
Sommige hensbekers dragen niet de naam
van de stichter, maar zijn wel versierd met een
borstbeeld of een medaillon van die persoon.
Graaf Willem II siert de hensbeker van Rijn
land, Jacoba van Beieren pronkt op het deksel
van die van de Krimpenerwaard.
Keizer Karei V werd eveneens als stichter
van waterschappen herdacht met een zilveren
hensbeker: zowel Voorne als US bezitten
hensbekers met een borstbeeld van deze vorst. Deze
laatste beker heet volgens een besluit van de hoofd
ingelanden uit 1660 'Keizer Karei' (afb. 28). Het gaat
om een verguld zilveren zwaargezicht van maar liefst
1409 gram en een hoogte (inclusief deksel) van 37
cm. Hij werd in 1660 vervaardigd door de Haagse
zilversmid Jeremias Micheel. Deze volgde nauwkeu
rig de instructies van de vergadering van hoofdinge
landen: niet alleen werden op het deksel het borst
beeld en medaillons met het wapen van Karei V en
wapentrofeeën aangebracht, op de cuppa kwamen
bovendien medaillons met de wapens van de steden
en dorpen die door de hoogheemraden werden ver
tegenwoordigd en op de nodus of knop daaronder
Afb. 27. Hensbeker van de Hondsbossche. Zilver,
binnenzijde kelk verguld; h. 39 cm., a kelk 11,3 cm.,
o voet 12 cm. Jaarletter F (1815), meesterteken HS
(Hendrik Smits), winkeliersmerk Diemont, merk voor
eerste gehalte. Collectie HHNK.
40 'T Welvaare van d' Heere
