De orde van de kouseband
De orde van de kouseband (in het Engels 'The
Most Noble Order of the Garter' genoemd) werd
ingesteld door de Engelse koning Edward III
(1312-1377), die bekend stond als liefhebber van
vrouwelijk schoon. Het verhaal gaat dat de
gravin van Salisbury haar kouseband verloor ter
wijl zij met de koning danste op een bal in
Eltham Palace. Toen de aanwezige hovelingen
gniffeldend reageerden op dit incident, raapte de
koning de kouseband op en knoopte hem om
zijn eigen been terwijl hij de woorden 'Honi soit
qui mal y pense' ('wee degene die er kwaad van
denkt') uitriep. Als jaar waarop de orde werd
ingesteld wordt meestal 1348 aangehouden, in
ieder geval komen er vanaf dat jaar kouse
band voorschriften voor in de verslagen
van 's konings garderobe. De statuten
van de orde, met als devies de uitroep
van de koning, werden echter al in
1346 opgesteld. In de statuten
werd vastgelegd dat men ridder
moet zijn om de orde te ontvan
gen. Ook dames worden toege
laten tot de orde, die tot op de
dag van vandaag bestaat. Het
lidmaatschap is echter
beperkt tot een zeer select
gezelschap, waaronder de
Britse koningin en de Prins
van Wales.
Het volledige groot cere
monieel uniform bestond
oorspronkelijk uit de
gouden halsketen met het
juweel, een fluwelen mantel
met sleep, de zogenaamde
surcoat, voor de mannen een
wambuis met pofbroek en
een degen, een hoofddeksel
met struisvogelveren, zijden
kousen en schoenen en hand
schoenen (afb. 25). Dit tenue is
al lang niet meer in gebruik.
Tegenwoordig dragen de ridders
de fluwelen mantel over een jacquet
of uniform. De hoed met witte veren
wordt nog wel gedragen, maar in een
vereenvoudigde vorm. Op het uniform of
rokkostuum dragen de ridders een donker
blauw lint over de linkerschouder. Op de
rechterheup hangt daaraan de investment badge:
een gouden juweel met de heilige Joris en de
draak, gevat binnen een kouseband met het
devies van de orde. Dames dragen de kouseband
om de linkerarm, onder een lange rok is de kou
seband namelijk niet zichtbaar. Heren dragen de
kouseband aan het Britse hof onder een knie
broek onder de linkerknie.
Willem IV werd in 1733 tot de orde toegelaten
naar aanleiding van zijn huwelijk met de Engelse
koningsdochter prinses Anne. Ook andere leden
van het Huis van Oranje werden lid van de orde,
waaronder koningin Beatrix in 1989.
Afb. 25. Ridder van de Orde van de Kouseband in staatsiekledij. Overgenomen uit G.L. de Rochemont en J. Bischoff,
Afbeeldingen der oudere en nieuwere, thans bestaande ridderorden zoo in als buiten Europa. Amsterdam 1843. Regionaal Archief
Alkmaar.
34
'T Welvaare van d' Heere
