een prent, of koos iets uit een voorbeeldboek met ornamentprenten dat elke ambachtsman, van zilver smid tot houtsnijder, aan zijn klanten kon voorleg gen. Een mooi voorbeeld van deze praktijk is te zien op een bokaal die afkomstig is uit het bezit van de Schermeer (afb. 5). Op dit glas, dat omstreeks 1730 werd gemaakt, is een afbeelding van een hei-instal latie te zien. In het midden van de voorstelling hijst een groepje van acht arbeiders onder het toeziend oog van een opzichter een zwaar heiblok omhoog, waarmee palen van een schoeiing worden ingesla gen. In het water zijn links van de heistelling een bootje met twee mannen en rechts twee huizen afgebeeld. Uiterst links bevindt zich op de achter grond een huis op palen. De afbeelding is geplaatst in een ovale cartouche, waarbinnen de tekst Veel Handen Licht Werck is aangebracht. De in spitsbo gen geslepen onderkant van de kelk is kenmerkend voor Boheems glas. Deze bokaal kwam overigens pas in 1947 in het bezit van het Waterschap de Schermeer. In het regis ter van personen die de hensbekers van de Scher meer hadden uitgedronken (Reg. Archief Alkmaar, archief Waterschap Schermeer inv. nr. 1488) wordt de inwijding van het nieuwe glas met het opschrift 'vele handen licht werk' door poldermeester P. de Jongh gemeld. De schenker van het glas is onbe kend, het zou kunnen dat secretaris J. Belonje, bekend van honderden artikelen en boeken over de waterstaatsgeschiedenis, het glas bij zijn afscheid in 1947 cadeau deed aan de Schermeer. De zilveren voet is niet origineel maar stamt vermoedelijk uit 1866, dat jaartal is erop gegraveerd. Hoewel de gravures op de glazen van HHNK meest al van zeer hoge kwaliteit zijn, is het grootste deel van gelegenheidsgravures in de achttiende eeuw massawerk dat door matig begaafde graveurs werd uitgevoerd. Soms is het praktisch onmogelijk om te bepalen of het werk werd uitgevoerd door een Duitse graveur in dienst van een Nederlands atelier of dat een gegraveerd glas rechtstreeks, met gravure en al, uit Duitsland of Bohemen werd geïmporteerd. Een enkele keer kan een schrijffout in een inscriptie wellicht het gevolg zijn van een opdracht die in het buitenland werd uitgevoerd. Het hier afgebeelde wijnglas (afb. 7) hoort tot het grovere, in Bohemen vervaardigde, gebruiksgoed. Toch waren er aan het begin van de achttiende eeuw al beroemde radgra veurs in de Nederlanden werkzaam, zoals Willem Otto Robart (1696-1750), die werkzaam was in Leiden en Den Haag. In Rotterdam beheerde in dezelfde tijd Johannes Mattheus Kieseling (1691- 1735) samen met zijn Nederlandse echtgenote een glaswinkel, waar hij ook graveerwerk uitvoerde. Een van de mooiste glazen van HHNK is wellicht van zijn hand. Het gaat om het glas met aan de ene zijde van de kelk het wapen van het Hoogheem raadschap van de Uitwaterende Sluizen (US) en aan Afb. 5. Gelegenheidsglas 'Veel Handen Licht Werck'. Glas (Bohemen); ca. 1730; zilveren voet ca. 1886; h. 38,9 cm., o kelk 13 cm., a voet 11,3 cm. Collectie HHNK. 16 'T Welvaare van d' Heere

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 2008 | | pagina 17