was, nu voor eene in alle opzichten solide
en nette afwerking zorg te dragen"De
inrichting maakte op alle aanwezigen een
goede indruk en de dijkgraaf zwaaide
speciale lof toe aan de bouwmeester,
hoofdopzichter Mann.35
Het nieuwe gemeenlandshuis was
een imposant gebouw dat het open
landschap achter de zeewering volkomen
domineerde. Het was natuurlijk ook
een symbool van de status van de
Hondsbossche als oud en belangrijk
hoogheemraadschap. Maar luxueus was
het gebouw allerminst. Lambrisering
ontbrak: de wanden waren behangen of
wit bepleisterd. Het aanrecht in de keuken
had een simpel grenen blad. De veel
belopen vloer in de hal bestond weliswaar
uit beton met stukjes gekleurd marmer
erin, maar op de andere vloeren - ook in
de bestuurskamer - lag gewoon linoleum.
Tropisch hardhout komen we alleen tegen
in de drie privaten op de begane grond; die
hadden een bril van teak. De inrichting was
ook simpel. De heren sliepen bijvoorbeeld
in eenvoudige houten ledikanten met springveren matrassen. De
enige echte uitspatting was wellicht het in 1905 bestelde nieuwe
porseleinen servies van meer dan 350 delen gedecoreerd met
het wapen van het hoogheemraadschap. Maar afgezien van dat
wapen leverde Friedrich Wilhelm Krumm uit Krefeld gewoon
glad fabrieksgoed. Dit alles zegt zeker iets over de karakters en
de instelling van Pieter van Foreest en hoofdopzichter Mann.
Het gebouw was vooral hun geesteskind. Degelijkheid en
doelmatigheid stonden voorop, tierelantijnen zaten er niet aan.36
Dienstwoningen
Zoals gezegd kwamen er op het voorterrein van het gemeenlands
huis twee dienstwoningen. Daar was het hoogheemraadschap al
langer mee bezig. Pieter van Foreest bepleitte eind 1900 "...een
begin te maken met het bouwen van eenvoudige doelmatige
woningen en die tegen een billijke prijs te verhuren aan de vaste
arbeiders" ,39 Met de bouw van vier woningen onder één dak
was zo'n 4.000 gulden gemoeid. Omdat het DB hierover intern
verdeeld was, hielden de hoofdingelanden deze zaak aan. Op
1 mei 1901 kwam Van Foreest met een nader voorstel. Met het
oog op de financiën en het feit dat de dijkbaas Bellis goed was
gehuisvest, wilde hij nu nog slechts één woning bouwen en wel
voor de timmerman.40 Hiermee was 1.400 gulden gemoeid. Na
enig heen en weer gepraat kreeg het DB machtiging naar bevind
van zaken te handelen. Het bleek echter bijzonder moeilijk een
geschikt terrein te vinden en voorlopig kwam van de bouwplannen
- het DB dacht nu aan twee woningen - niets terecht.41
Pas najaar 1902 bemachtigde het DB een goed stuk grond.
Op 6 mei 1903 kon dijkgraaf Van Foreest melden dat de twee
op dat terrein in eigen beheer gebouwde arbeiderswoningen
bijna klaar waren. Daar kwamen in 1905 de nieuwe woningen
bij het gemeenlandshuis bij. Ook werden in 1904/05 twee
huizen aangekocht: dat van opzichter Van Balen Blanken en dat
van de vaste arbeider P. de Waard ernaast. "Vrees voor minder
gewenschte buren, deed den Voorzitter [Van Foreest], behoudens
goedkeuring der vergadering reeds tot den aankoop besluiten"
De Algemene Vergadering ging akkoord.42
Personeel: de vaste staf
De secretaris-penningmeester en de kastelein/bode
Het is opvallend met hoe weinig personeelsleden in vaste dienst
het hoogheemraadschap van de Hondsbossche kon draaien. De
secretaris-penningmeester vormde de ambtelijke top. Maar een
full-time baan was dit zeker niet. Zowel Burger als Teengs waren
immers ook penningmeester van US. Secretaris-penningmeester
Teengs begon bij de Hondsbossche met een salaris van 2.000
gulden, maar in 1921 zat hij op 5.000 gulden. Dat jaar was
hij ook precies 25 jaar in dienst bij het op punt van opheffing
staande hoogheemraadschap. Van Foreest beschreef hem toen
in de volgende termen: "Buitengewone plichtsbetrachting en
nauwkeurige administratie en een prettige omgang deden hem
ons aller vriend zijn"45
Het dagelijks toezicht op de zeewering en het
onderhoudswerk was in handen van de hoofdopzichter met
onder zich een opzichter en een voorman/dijkbaas. Dan was
52
Het nieuwe gemeenlandshuis met de dienstwoningen, 1905. Regionaal Archief Alkmaar, familiearchief
Van Foreest.
Het huis van opzichter A.D. van Balen Blanken. Dit pand werd door de Honds
bossche aangekocht als dienstwoning. Collectie mevrouw A.M. Schenk-Eriks.
